Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
ERDOĞAN-BIDEN GÖRÜŞMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Sevgili okurlarım, iktidarın dış politikayı da iç politika aracı olarak kullandığını ve sonuçları genellikle çarpıttığını biliyoruz.
Ayrıca yine iktidarın, pandemide yapılan yardımlar ve enflasyon ile milli gelir ilişkisi gibi sayılara dayalı gerçekleri bile tam tersine çevirerek kamuoyuna aktardığını da görüyoruz.
Üstelik bir de iktidarın beğenmediği haberlere mahkemeler tarafından erişim engeli getirildiğini, hatta erişim engeli haberlerine bile erişim engeli getirdiğini yaşayarak öğreniyoruz.
Bütün bu nedenlerden dolayı Erdoğan-Biden görüşmesinin sonuçlarını nesnel olarak değerlendirmek zor.
Ben bu nedenle, www.kongar.org adresindeki internet sitemdeki dünkü yazımda Cumhurbaşkanlığı ve Beyaz Saray açıklamalarıyla, Erdoğan'ın sonradan söylediklerini (eksik de olsa), nesnel belgeler olarak, yayınladım ve yorumu bu güne bıraktım.
* * *
Her iki tarafın resmi açıklamalarına göre toplantıda ele alınan konular ve sonuçlar şunlar:
1) İkili ilişkiler için ortak bir komisyonun kurulması. Konuya herhangi bir çözüm üretilemediğinin, yani bir sonuç alınamadığının ifadesidir.
2) Türkiye'ye NATO bağlamında teşkkür. Türkiye'nin Afganistan'daki görevi ve Müslüman sığınmacıları alması Batı tarafından alkışlanıyor. Zaten Erdoğan'ın elindeki en önemli koz da bu.
3) Suriye, Afganistan, Libya, Doğu Akdeniz, Güney Kafkas, konuları. Bu konularda Türkiye ve ABD arasında önemli anlaşmazlıklar var. Bu konularda hiçbir sonuç yok.
4) S-400'lerin satın alınmasına ABD ısrarlı protestosu. Türkiye boyun eğdi mi bilinmiyor.
5) Biden'ın Türkiye'deki Barış ve Refah için, Demokratik Rejime, İnsan Haklarına, Hukuk Devleti'ne vurgu ve uyarı yapması. Erdoğan'ın buna ne karşılık verdiği de bilinmiyor.
6) İklim değişikliği konusu. Bu konuda Türkiye tam anlamıyla geriledi. İklim fonlarından yararlanmak için Paris İklim Anlaşması'nı kalkınma konusunda özel imtiyazlar içeren "gelişmekte olan ülke" olduğu vurgusuyla onaylayan Türkiye, Glasgow'daki iklim zirvesi öncesinde bu talebinden vazgeçti.
7) F 35 ve F 16 konuları. Erdoğan bu konularda F 35'ler için ödenen 1,4 milyar doların karşılığı olarak F 16 uçakları ve bu uçakların yazılımlarının yenilenme paketlerinin verilmesini istiyor.
Erdoğan 17 Ekim'de yaptığı açıklamada, ABD'nin Türkiye'nin F-35'ler için yaptığı ödemenin karşılığında F-16'lar vermeyi teklif ettiğini söyledi:
Erdoğan "Bu konu F-35 konusuyla bağlantılı bir konu. 1 milyar 400 milyon dolar F-35'ler için yapmış olduğumuz ödeme söz konusu. Ve bu ödemeler karşısında ABD'nin böyle bir teklifi söz konusu oldu" dedi.
Bunun üzerine, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Price derhal bu ifadeye karşı bir demeç verdi:
"ABD Türkiye'nin F-16 talebine ilişkin herhangi bir finansman teklifi yapmadı" dedi.
Bu arada uluslararası medyada 11 ABD Temsilciler Meclisi üyesinin F 16'lar hakkında Biden'e ve Blinken'e mektup yolladıkları belirtildi.
Aralarında hem Demokrat hem Cumhuriyetçi Parti'den isimlerin yer aldığı üyeler mektupta, Amerikan Kongresi'nin F-16 satışını engelleyeceğinden emin olduklarını söyledi:
"Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Eylül ayında Türkiye'nin Rusya'dan ikinci parti S-400 füze savunma sistemi satın alacağını duyurması sonrası, ABD'de üretilmiş savaş uçaklarını bize düşmanmışız gibi davranan bir müttefiğe satarak ulusal güvenliğimizi tehlikeye atamayız."
Özetle, F 16'lar konusunda Biden'in olumlu tavır gösterip göstermediği bir yana, böyle bir tavra sahip de olsa, yetkisi yok. Yetki Kongre'de.
Nitekim, bunu Erdoğan'a da ifade ettiği Erdoğan'ın F 35 ödemesi karşılığında F 16 verilmesi konusundaki şu sözlerinden de belli oluyor:
"Ben Sayın Biden'ın olumlu yaklaşımını gördüğüm gibi, tabii olayın bir diğer boyutu da, malum, Temsilciler Meclisi olsun, Senato olsun, bunlar.
Dedik ki artık, 'Her iki tarafta da sizin ağırlığınız var, biz sizden gerekli, bu noktada ihtimamı bekliyoruz.' "
* * *
Sevgili okurlarım, bilgiler, belgeler böyle:
Görüşme hezimet mi, yenilgi mi, başarı mı; Biden ile bir fotoğraf vermek uğruna böyle bir görüşmek yapmak nasıl bir sonuç verdi?
Karar sizin!
