Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Sevgili okurlarım bilmem dikkat ettiniz mi, artık pek çok kişi, özellikle de gençler sözlerine "Yaaa..." diye başlıyor.

Bilinçsiz bir tik halini aldı artık bu davranış.

Hani kullanacağı sözcüğü getiremeyenler "ııı..." derler ya, onun gibi.

Oysa bu "Yaaa..." Türkçe'de bildiğimiz "Yahu" sözcüğünün kısaltılmış hali.

Yani "Ulan" gibi ama ondan daha hafif bir lâubalilik derecesi taşıyan argo bir sözcük.

Türk Dil Kurumu'nun internet sitesine göre şu genel anlamı var:

Ünlem, teklifsiz konuşmada (ya:hu) Arapça

Genellikle şu biçimlerde kullanılıyor:

1. "Hey, bana bak, baksana" anlamlarında bir seslenme sözü: "Yahu! Hâlâ işin bitmedi mi?" H. E. Adıvar.
    
2. Üzerine dikkati çekmek için söylenen söze katılan bir kelime: "İnsan bayağı üzülüyor yahu!" S. F. Abasıyanık.
    
3. Cümlede rica anlamını pekiştirmek için kullanılan bir söz.

Aslında, konuşma dilinde, senli benli bir hitap biçimi.

Ama artık herkesin diline pelesenk olmuş.

Son derece resmi, ciddi bir konuşma içinde bile, "Yaaa..." diye söze başlanıyor.

Sınıfta öğrencilerimle konuşurken, hemen hemen hepsi bu ifadeyle söze başlıyor.

Ben de araya girip, bu yazıdaki uyarılarımı onlara da aktarıyorum.

Öğrenciler, benim açıklamalarım üzerine, "Afedersiniz hocam!" diye özür diledikten sonra yine sözlerine "Yaaa..." diyerek devam ediyor ve derhal ne yaptıklarının farkına vararak, artık "denetlenemez" nitelik kazanan bu alışkanlığa, bütün sınıfla birlikte kendileri de gülüyor.

Neden böyle oluyor, insanlar, özellikle de gençler neden sürekli "Yaaa..." diyerek söze başlıyor?

Sanıyorum, "Yaaa...", hem insanlara "ııı..." gibi zaman kazandırıyor, hem de Türk Dil Kurumu'nun sözlüğünde ifade edilmeyen yeni bir anlam taşıyor; biraz zaman kazanmaya ek olarak, biraz da özür:

"Yaaa... kusura bakmayın" ifadesiyle belirtilmek istenen duygu gibi.

Biraz içtenlik belirten, (kimi zaman da gereğinden fazla samimi olan) biraz alçakgönüllü, biraz özür dileyen, biraz da zaman kazanan bir ifade.

"Yaaa..." ünlemi, bütün bu anlamları aynı anda ifade ettikçe, yaygın kullanımını engellemek de herhalde olanaklı olmayacak!

Bilmem bu konuda siz ne düşünüyorsunuz?