Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Sevgili okurlarım, sizlerden bazen öyle önemli, öyle anlamlı mektuplar alıyorum ki, gerçekten gözlerim yaşarıyor.

İşte Mersin'den yazan emekli öğretmen Turgut Çelik'inki de böyle bir mektup.

Eşinin itirazlarına karşın, yine de öğretmenlik damarı baskın gelmiş ve eleştiri mektubunu döşenmiş.

Çok duygulandım ve çok etkilendim. "Oğlak mı, kuzu mu?", "yazılı basın denir mi?" tartışmalarını haftaya bırakarak, önce mektubun tamamını yayınlıyorum ve değerli Çelik ailesine en derin saygılarımı sunuyorum.

"Sayın Emre Kongar, 3 Haziran 2004 günlü yazınızı (Kadir İnanır ve Özgür Kız Reklamlarındaki Yanlışlar) okuduktan sonra kalemi aldım elime. Yazacaklarımı (yazınızda gördüğüm anlatım bozukluluklarını) eşime söyleyince, eşim: 'Ayıp,koskoca profesör'e akıl mı vereceksin?' dedi. Bunun üzerine yazmaktan vazgeçtim.

Ama bugünkü yazınızdaki çağrınız (Okurlarımdan bu konudaki düşüncelerini de bekliyorum) üzerine, 'Kadir İnanır ve Özgür Kız Reklamlarındaki Yanlışlar'daki dil yanlışlarını -hoşgörünüze sığınarak-değerlendirmek istiyorum:

Önce, çağrınıza uyarak 'yazılı basın'dan başlayayım: 'Basın' sözcüğü 'yazılı'yı içinde taşıdığı için 'yazılı' sözcüğünü kullanmak gereksizdir; 'beklenmedik sürpriz', 'hevesli amatör', 'hazır formül', 'yaşanmış deneyim' tamlamalarındaki ilk sözcüklerin gereksiz oluşu gibi. Çünkü ikinci sözcükler zaten birinci sözcüklerin anlamlarını taşıyor.Bu bakımdan 'yazılı basın' öbeği yanlıştır; bundan yola çıkılarak yaratılan 'görsel basın', 'işitsel basın' da öyle... Doğru söyleyişler şöyle olmalı: yazılı yayın, görsel yayın, işitsel yayın. Kuşkusuz bunlar sırasıyla şunları anlatır: Gazete ve dergiler, televizyon, radyo.

Sayın Kongar, 'Kadir İnanır ve Özgür Kız Reklamlarındaki Yanlışlar'ı sanki dalgın bir anınızda yazmışınız. Sizin bugünkü çağrınız, eşimin sözünü geçersiz kıldığı için, 'yanlışlar' üzerinde durduğunuz yazınızdaki 'eksikler'e değinmek istiyorum:

1. 'SON GÜNLERDE YİNE TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK REKLAM VERENLERİNDEN TURKCELL VE BONUS KART REKLAMLARI ... EKRANLARI KAPLAMIŞ DURUMDA.'

Bu cümlenin öznesi 'SON GÜNLERDE YİNE TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK REKLAM VERENLERİNDEN TURKCELL VE BONUS KART REKLAMLARI'dır. 'TURKCELL VE BONUS KART REKLAMLARI' belirtisiz ad tamlaması, 'SON GÜNLERDE YİNE TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK REKLAM VERENLERİNDEN' ise bunun sıfatıdır. Cümleye göre, 'TURKCELL VE BONUS KART REKLAMLARI', reklam veren oluyor. Oysa reklam veren 'TURKCELL VE BONUS KART'tır; reklamlar değil. Yanlışlık, tamlayan eki kullanmakla giderilebilir: '...TURKCELL'İN VE BONUS KART'IN REKLAMLARI..' Şu örnekte de benzer yanlış var: 'İptal edilen seçim tartışması gündemdeki yerini koruyor.' Burada iptal edilen 'seçim tartışması' değil,'seçim'in kendisidir.Cümlenin doğrusu şöyledir: İptal edilen seçimin tartışması gündemdeki yerini koruyor.

2. 'BU REKLAMLARDA ÖNEMLİ BİR FİZİK HATA VAR': Bu cümledeki 'fizik' ve 'hata' sözcükleri addır. Bu bakımdan 'fizik hata' gibi bir kullanım yanlıştır. Bu, ya ad tamlaması (fizik hatası) ya da sıfat tamlaması (fiziki hata, fiziksel hata) biçiminde olmalıydı.

3. 'KADİR İNANIR,... GİYİMİYLE AYNI YANSIMAYI GÖRÜYORUZ.' Burada da 'tamlayan eki' eksikliği var. 'Kimin giyimi?' dediğimiz zaman, yanıt, 'Kadir İnanır'ın' olmalıydı.

4. 'HEM KEÇİ...HEM DE BABA ADININ MUHARREM OLDUĞU ANLAŞILAN KEÇİ İÇİN...DİYOR.' Virgül eksikliği anlam değişmesine yol açıyor; 'baba'dan sonra virgül olmalı. Çünkü, 'Muharrem'den keçi olmaz.' diyen 'baba'dır. Oysa cümleden anlaşılan şu: Baba adı Muharrem olan keçi. Böyle bir ifadenin doğru olduğunu düşünelim: O zaman cümlenin öznesi ne?

5. 'BU İKİ REKLAMI DA AYNI ŞİRKET YAPMIŞSA, ...DİKKATLİ OLMASI,... ÖZEN GÖSTERMESİ GEREKİR... DÜŞÜNÜYORUM.' Bu cümlede de 'tamlayan' eksikliği var. '...dikkatli olması', 'özen göstermesi' gereken ne? Yanıtı, 'şirketin' olmalı. Bu bakımdan 'biraz'dan önce 'bu şirketin' eklenmeli.

Sayın Emre Kongar,

Hoşgörünüze sığınarak yazdım bunları. Saygılarımla. Turgut Çelik. Emekli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni-Mersin."