Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Türkçe'nin giderek yozlaştığı herkesin gözlemlediği bir gerçek.

Bu yozlaşmanın çeşitli nedenleri var.

Tabii en başta geleni, yabancı dillerin, özellikle de İngilizce'nin dilimizi bozması.

Bu bozma eğilimi sadece yabancı sözcüklerin dilimize girmesi ile değil, cümle yapılarının ve bazı deyişlerin ve deyimlerin yozlaşması ile de ortaya çıkıyor.

Örneğin, Türkçe'deki "Duş yapmak" deyişi, yabancı dilin etkisiyle "Duş almak" biçiminde söylenmeye başlamıştır.

"Taksi çağırmak" ya da "Taksiye binmek" deyişi ise "Taksi almak" biçimine dönüşmüştür.

Dilimizin yozlaşmasının bir başka nedeni de hiç kuşkusuz, Arapça ve Farsça kökenli sözcüklerin hangisinin tekil, hangisinin çoğul olduğunun bilinmemesidir.

Örneğin, "mücevher" tekil, "mücevherat" çoğuldur. Bunu bilmeyen pek çok kişi "mücevheratlar" diyebilmektedir.

Aynı biçimde "icra" tekil, "icraat" çoğuldur.

Oysa radyoların ve televizyonların haber bültenlerinde sık sık "Hükümetin icraatları" deyişini duymaktayız:

Geçen gün Kanal D'nin haber bültenini, otomobilde, radyodan dinliyordum.

Sunucu, bir yarışma programında yapılan dans gösterisinin "kareografisinden" söz ediyordu.

Sözcüğün doğru biçimi "a" ile değil "o" ile yazılanı ve söylenenidir: Koreografi.

Derken, o dansı yapan kişi konuşmaya başladı.

O da "koreografiye" "kareografi" diyordu.

Kimi zaman da bilinmeyen sözcüklerin kullanımında yanlış harf değil, fazla harf kullanılıyor.

Örneğin, Hürriyet Gazetesi'nin köşe yazarlarından biri, tek "s" ile yazılan, çağdaş anlamındaki "muasır" sözcüğünü "muassır" olarak yazıyordu.

Bu konudaki yaygın yanlışlardan biri de "konuşulan, karşıdaki (hitap edilen) kişi" anlamına gelen "muhatap" sözcüğünün pek çok kişi tarafından "muhattap" olarak iki "t" ile söylenmesi ve yazılmasıdır.

Birisinin emrindeki kişi anlamına gelen "maiyetinde" sözcüğünün, özellik, nitelik anlamındaki bir kelime ile karıştırılarak, "mahiyetinde" biçiminde söylenmesi de çok sık rastlanan yanlışlardandır.

Bu yanlışların kökeni psikolojik olarak "bilgiçliğe, özentili ve süslü dil kullanmaya" dayanıyorsa da esas neden, cehalettir.

Böyle bir cehalet ise doğuştan olmaz, ancak okullarda yanlış ve yetersiz eğitim ile öğrenilir!