Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Turhan Selçuk'un "Önce Çizgi Vardı...", "çizgide 60. yıl" adlı kitabı yayınlandığında kısa bir değerlendirme yapmış ve şöyle demiştim:

"Turhan Selçuk, ince ve keskin bir zekayı, büyük bir kültür birikimini, son derece çarpıcı bir çizgi yeteneğini, gerçek bir yurtseverlik ve çağdaşlıkla yoğurmuş bir sanatçı.

Sadece genel anlamdaki insanı ve insanlığı irdelemekle yetinmeyen, Türk insanını ve Türkiye'yi de tüm bir insanlık tarihinin ve insanlık ailesinin içindeki yerine oturtan, güncel, tarihsel, toplumsal ve evrensel çelişkileri vurgulayan, hemen hemen bütün yapıtları klasikleşmiş bir sanatçı Turhan Selçuk.

Kitap, Turhan Selçuk'un yapıtlarından oluşturulan seçkin bir demet sunduğu gibi, yaşamı ve sanatı hakkında da ayrıntılı bilgileri ve değerlendirmeleri içeriyor.

Her sanatseverin, her aydının sadece okuması değil, aynı zamanda edinmesi gereken bir kitap: Zihnimizin yeni ufuklara, ruhumuzun yeni tebessümlere gereksinme duyduğu anlarda başvurulması gereken bir hazine."

Geçen Şeker Bayramında çoluğu çocuğu ve tabii torunu da toplayıp Antalya'ya gittik.

Aile bireyleri ile birlikte yanıma Turhan Selçuk'u da aldım.

Antalya'da, Topkapı Sarayı'ndan esinlenerek inşa edilmiş olan "Topkapı Palace" otelinde, "her şey dahil" programı çerçevesinde enfes bir tatil geçirdik.

Tatilin "nefasetini", otel personelinin titiz ve dikkatli servisi kadar, ailecek birlikte oluşumuza ve Turhan Selçuk'a borçluyum.

Günümüzün inanılmaz yüksek tempolu yaşamı sırasında aile bireylerinin birbirlerine yeterince zaman ayıramamalarından kaynaklanan eksikliği gidermenin keyfine, bir de Antalya doğasının ve oteldeki hizmetin güzelliği eklenince bizim aile bu tatilden pek memnun kaldı.

Ben Turhan'ın kitabını karıştırırken onun kişiliğini ve sanatını değerlendiren yazılardan çok şey öğrendim. Ama asıl keyfi, karikatürlerinden oluşan seçkiyi okurken aldım.

Keyif almanın ötesinde büyük bir şaşkınlıkla bir başka gerçeğin farkına vardım:

Turhan sanki "bugünü" çizmiş bütün ömrünce!

60'ıncı yılda yayınlanan kitaptaki "retrospektif" yapıtlar, sanki dün çizilmiş gibi, öylesine güncel, öylesine anlamlı, öylesine bugünün dünyasını ve Türkiye'sini anlatıyor ve eleştiriyor ki insan gerçekten hayrete düşüyor..

Sonra düşündüm, acaba Turhan sadece Türkiye'nin ve dünyanın evrensel çelişkilerini doğru çözümlemiş ve bu çözümlemelerini okura çarpıcı bir biçimde aktarmış olduğu için mi güncel?

Yoksa Türkiye Turhan'ın sanat yaşamını simgeleyen 60 yıl boyunca evrensel ve ulusal boyutta hep aynı tür sorunlarla boğuştuğu için mi Turhan güncelliğini koruyor?

Galiba her iki sav da geçerli:

Hem Türkiye gerek ulusal gerekse evrensel boyutta 60 yıldır aynı açmazlarla karşı karşıya, hem de Turhan bu açmazların ana eksenlerini ve tüm çelişkileri "zamanı aşacak bir bilgelikle" yakalamış ve okura yansıtmış.

Turhan'ın "Önce Çizgi Vardı..." adlı kitabı sadece bir sanat baş yapıtı değil, içinde yaşadığımız dünyanın temel çelişkilerini ve Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihini de bugüne kadar en yetkin biçimde irdeleyen ve özetleyen bir bilgelik anıtı.

İşte bayram tatilinde Turhan'ın kitabıyla hem güler, hem de düşünürken, onun aslında içinde yaşadığımız güncel dünyanın temel çelişkilerini ve Türkiye Cumhuriyeti'nin seksen yıllık traji-komik öyküsünü özetlediğini de farkettim ve bu gözlemimi siz okurlarımla paylaşmak için bu yazıyı yazdım.