Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
MEDYA NOTU
EMRE KONGAR
UZANLAR OLAYINDAN SONRA MEDYA
Türkiye'de medya çok uzun bir süredir, ait olduğu holdingin çıkarlarını savunur duruma geldi.
Bu durum, hiç kuşkusuz medya patronlarının politikacılarla ve bürokratlarla kurdukları kirli ilişkilerin bir sonucu olarak gelişti ve güçlendi.
Belki de medya dışında etkinliği olan grupların, medya patronluğu yapmaları ve medyayı kendi ekonomik çıkarları için kullanmaları, sadece medya işi ile uğraşanları da korkuttu ya da özendirdi ve bütün medya patronları özellikle bankacılığa ve elektrik santralı sahipliğine soyundu.
Elektrik santraları özelleştirme bağlamında kamudan alındığı için, bu durum önce yasa dışıydı.
Çünkü RTÜK yasası, medya patronu olanların kamu ihalelerine girmelerini yasaklıyordu.
Fakat bütün holding medyası bu yasa dışı işe soyunup her medya grubu bir elektrik santralı sahibi olunca, medyanın "büyük gücü" devreye girdi ve RTÜK yasası değiştirilerek, mevcut yasaya göre "yasa dışı" olan bu durum, yasallaştırıldı.
Herhalde bunun bir örneği daha, başka bir ülkede pek zor bulunur.
Bu, işin yani "Yozlaşan Medyanın" bir sorunu.
Meraklı okurlarım "Yozlaşan Medya ve Yozlaşan Türkçe" adlı son kitabımda bu görünümün çeşitli açılardan ele alındığını anımsayacaklar.
Hani Türkçe'de bir söz vardır "Tencere dibin kara, seninki benden kara" derler, işte ne yazık ki holding medyamız, elindeki büyük gücü kullanma bakımından, bu duruma düştü.
Kamu ihaleleri mevcut yasalara aykırı olduğu için çok önemli idi.
Ama işin, yasalara aykırı olmasa da aynı derecede vahim bir başka yönü daha var:
Gazeteler, dergiler ve televizyonlar, kamuoyunu aydınlatma görevi yerine, kendi holdinglerinin çıkarlarını savunan ve rakiplerine haklı, haksız saldırılar yapan bir duruma düştüler.
Kamuoyu bu yozlaşmaya, her gün okuduğu gazetelerde, her an izlediği televizyonlarda tanık oldu ve oluyor.
Bu arada bir başka gelişme, medya patronlarının, özellikle sahip oldukları bankalar aracılığıyla yaptıkları çeşitli yolsuzlukların da kamuoyunun gündemine gelmesi oldu.
Bu da kamuoyunun gözleri önünde cereyan etti.
Sonunda bazı banka sahibi medya patronları, ellerindeki bankaları kaybetti ve hapse bile girdi.
Bu zincirin son halkası Uzan grubu olarak görülüyor.
Uzan grubu şimdilik ellerindeki elektrik santralarını ve bankalarını yitirmiş durumdalar. Sonra ne olacağı henüz bilinmiyor.
Bu arada kamuoyu, yine bütün hızıyla devam eden medya grupları arasındaki karşılıklı suçlamalara tanık oluyor.
Acaba bu durum, yani hukukun işlemeye başlaması ve yasa dışı yollara başvuran, yolsuzluk yapan medya patronlarından hesap sorulması nereye kadar gidecek?
Medyanın temizlenmesinin üç koşulu var:
Birinci koşul, medya ile siyaset arasındaki kirli ittifak ilişkilerinin kesilmesidir. Bu ilişkilerin bir bölümü yasalarla ilgili olmayıp, ancak ahlaki ölçütlere göre değerlendirilebileceği için, işin en zor kısmı budur.
İkinci koşul medya patronlarının öteki etkinliklerinin büyük bir şeffaflıkla kamuoyuna açıklanması ve medya ile öteki ekonomik ve mali etkinliklerin arasındaki organik, örgütsel ve hukuki bağların, sermaye ilişkilerinin çok net bir biçimde, medya gücünün istismarını önleyen kurallara bağlanmasıdır. Bu koşullar belli yasalarla sağlanabilir. O açıdan belki birinci ilkeye göre, gerçekleştirilmesi daha kolay olabilir.
Üçüncü koşul ise medyada çoğulculuğun, tam bir serbest rekabet ortamının korunmasıdır. Mevcut durum halen böyle olduğu ve bugünkü yasalar çerçevesinde bile bu durum sürdürülebileceği için, en kolay yerine getirilebilecek koşul budur.
Bu üç koşul yerine getirilmediği takdirde Uzanlar olayı da medyadaki münferit cezalandırmalardan biri olarak kalacak, medya genel yozlaşma çizgisini sürdürmeye devam edecektir.
