Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Karikatür, sanat dallarının en zor olanlarından biridir.

Hem sanat yeteneği, hem de iletişim zekası gerektirir.

Ben küçükken de gazetelerde tam ya da yarım sayfa, ülkenin genel durumunu ya da geride kalan haftayı özetleyen çok mesajlı karikatürler yayımlanırdı.

Onları keser ve saklardım.

Belki de daha okumayı sökemeden önce, babamın arkadaşı ünlü matematik hocası Kemal Gürsan'ın (nam-ı diğer Sallabaş Kemal) beni dizlerine oturtup Doğan Kardeş'te yayımlanan resimli romanları okuması, okumaya olduğu kadar karikatüre de düşkün olmamı sağlamıştı.

Bugün de, her sabah, örneğin Turhan Selçuk'un bir karikatürü ile, bir kaç makalelik bir iletiyi okurlarının bir bakışta algılamalarını sağlayan ince zekasını ve büyük, çok büyük bir ustalığı yantısan sade çizgilerini keyifle izliyorum.

Turhan Selçuk'la birlikte, Semih Balcıoğlu gibi, Bedri Koraman gibi usta çizerler, daima zekalarına hayranlık duyduğum sanatçılardır.

Semih Poroy, Kamil Masaracı, Behiç Ak, Musa Kart ve Cumhuriyet'in öteki çizerleri, Piyale Madra gibi, başka gazetelerde çizen sanatçılar, tiryakisi olduğum karikatüristler arasında.

Çok sevdiğim karikatüristlerden biri de bu aralar Hürriyet'te çizen Latif Demirci.

Onun gerek birinci sayfadan yayımlanan güncel karikatürlerini, gerekse Press bey tiplemesi ekseninde, topluma ve medyaya yönelik eleştirilerini büyük bir keyifle izliyorum.

Demirci'nin bu yazımda sözünü etmek istediğim karikatürü, Şeker Bayramı sırasında 16 Aralık günü yayımlanan bir Press bey karesi.

Bildiğiniz gibi, Ramazan boyunca, mahalle aralarında sabahın üçünde çalınan ve normal insanlarla birlikte, hastaları, yaşlıları ve bebekleri de yataklarından fırlatan davulun gümbürtüsü oruç tutanların bile çok şikayet ettikleri çağ gerisi bir uygulamayı yansıtıyor.

Bir de davulcular (ve davulcu olmayıp da bayram harçlığı almak için "davulcuyum" diye gelenler) bayramda kapıya dayanmıyorlar mı, pek çok kişinin tepesinin tası atıyor.

İşte Latif Demirci, sözünü ettiğim karede, bu olaya Press bey'in tepkisini dile getirmiş:

Bayram harçlığı için kapıya dayanan davulcuya, Press bey, yüzünde tarifi olanaksız (saldırganlıkla, kızgınlık ve ilgisizlik arası) bir ifadeyle (zaten Demirci'nin bir başarısı da sözle tarif edilemeyeni çizgiyle yansıtmak değil mi), "Hapy bayramlar canım... Al bakalım, sana bikaç vurmalı çalgılar notası ayırmıştım..." diyerek elindeki nota sayfalarını uzatıyor.

Bu arada her karesindeki ayrıntılarla da okura mesaj vermeyi sürdüren Demirci'nin çizgilerinde, evin Dalmaçyalı köpeğinin de davulcuya "hırladığını" görüyoruz.

Üzerine sayfalar dolusu çözümleme yazılabilecek bir kare bu.

Yüz ifadeleri, kullanılan dil, tepkileri ifade eden küçük çizgi vuruşları, köpeğin durumu ve bahşiş isteyen davulcuya nota vermenin anlamı.

Latif Demirci'nin, çarpıcı sözcüklerle bütünleştirdiği çarpıcı çizgilerini, burada yazıyla yansıtmak hemen hemen olanaksız.

Siz en iyisi karikatürün aslını görün, hem gülün, hem de uzun uzun düşünün.