Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

Geçen hafta Star Gazetesi’nin başlattığı fiyat indirme politikasını, eski günleri de anarak, “Tiraj Kavgası” adı altında yazmıştım.

Cumhuriyet, Orhan Erinç’in, İlhan Selçuk’un Aydın Engin’in sütunlarında ve nihayet “manşetinde” olaya hak ettiği önemi verdi ve bu arada konuyu resmen Rekabet Kurulu’na da aktardı.

Cumhuriyet’in olayı Rekabet Kurulu’na götürmesi benim görebildiğim kadarıyla, Hürriyet, Milliyet ve Sabah gazetelerinde “birinci sayfa haberi” oldu.

Olay, Hürriyet, Milliyet ve Sabah gibi “büyük gazetelerin” fiyatları 150.000 lira iken, Star Gazetesi’nin 130.000 lira olan fiyatını 50.000 liraya indirmesi.

Bu arada Cumhuriyet’in fiyatı 250.000 lira.

Star’ın bu “dampingi” üzerine, Doğan Grubu da 75.000 liraya satılan Posta Gazetesi’nin 50.000 liraya, 50.000 liradan satılan Gözcü Gazetesi’ni 30.000 liraya indirdi.

Şimdi kısaca, “damping” öncesi ve sonrası tirajlara bir bakalım:

2 Eylül 1999 günü Star’ın net satışı 98.309, 3 Eyül’de 108.722, 4 Eylül’de 118.929.

5 Eylül Pazar günü Star, fiyatını 50.000 liraya indiriyor, net satışı 495.544’e fırlıyor.

Bir hafta önceki günlük net satışın haftalık ortalaması da 3.426.833.

Star’ın fiyatını düşürüp net satışını arttırmasından bir hafta sonra, yani 6 Eylül-12 Eylül 1999 haftası için, ortalama günlük satış 610.747’e çıkıyor. Posta Gazetesi de, 247.918’den 374.096’ya , Ekonomik Takvim, 94.252’den 196.277’ye, Gözcü, 87.435’den 108.038’e çıkmış, gazetelerin toplam günlük satışları da 4.155.851.

Bundan bir hafta sonra, yani geçtiğimiz 13 Eylül-19 Eylül haftası için Star’ın ortalama günlük net satışı 687.493, Sabah, 394.824’den 643.0317’ye yükselmiş, Posta, 458.806, Ekonomik Takvim, 451.716, gazetelerin toplam satışı 4.863.506.

2) Sabah örneğinde olduğu gibi İngilizce eğitim gibi promosyon yapanın da tirajı yükseliyor.

3) Türkiye’de toplam gazete satışları 3.5 milyon dolayında. Bu rakam yapay biçimde şişirildiğiği zaman 4.5 milyon dolayına çıkıyor ama, sonra işler “normale dönünce” yine aşağı iniyor.

Yani, 32 sayfa olan Star’ın yazarlara ödediği telif hakları, haberleşme, ulaşım ve benzeri giderleri hariç, günlük maliyeti 64.000 lira. 50.000 liradan sattığına göre her gazete başına 14.000 lira endüstriyel zararı var.

Geçen haftaki ortalama net satış rakamlarına göre bu zarar, günde 14.000 çarpı 687.493 eşittir 9.624.902.000, yani yaklaşık on milyar lira. Telif hakları ve öteki işletme giderleri hariç. Ayrıca Star’ın dağıtılan gazete sayısı üzerinden ortalama yüzde 15 de iadesi var. Yani asıl zarar, on milyarın yüzde 15 daha üzerinde ama, ben bunu, maliyette bir kaç lira yanlış yaptı isem, onu telafi etmek için, genel hasaplamanın içine “yedirerek” yani görmezden gelerek, hesap dışında tutuyorum.

Sonuç olarak aylık zarar, işletmenin genel masrafları hariç, üçyüz milyar lira.

Bu rakam sakın size fazla gelmesin, çünkü rakipleri, Star’ın, tüm işletme giderleri ve bunlara ek olarak, çips, diş macunu, bulaşık süngeri ve benzeri promosyon malzemelerinin maliyetleri ile birlikte ayda toplam 4.000.000 dolar, yani 1.800.000.000.000 (yazı ile bir trilyon sekizyüz milyar) lira zarar ettiğini ileri sürüyor.

Ben “basında tekelleşmeye” karşı olduğum için, sahip oldukları televizyon kanalını geçmişte kendi çıkarları için çok kötü biçimde kullanmış olmalarına karşın, öteki grupların ve ailelerin yanında, Uzan Ailesi’nin gazetesinin de başarılı olmasını istiyorum.