Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
MEDYA NOTU
EMRE KONGAR
KIBRIS TÜRKÇESİ, KIBRIS KÜLTÜRÜ
Kıbrıslı Türklerle ilk kez Siyasal Bilgiler Fakültesine girdiğimde, 1959 yılında tanıştım.
Bu arkadaşlarım daha sonraları, müsteşar, bakan, büyükelçi, banka genel müdürü gibi makamlara yükseldi.
Türkçelerini ilk duyduğumda çok yadırgamıştım:
İstanbul lehçesinden oldukça farklı ve sadece telaffuzu değil, vurguları da değişik olduğu için hiçbir yöreye, ya da gruba özgü olmayan bir “Türkçe”.
Soruları düz cümle biçiminde soran ve soru işaretini vurgu ile cümlenin sonuna koyan bu lehçe sonradan çok hoşuma gitmişti.
Kıbrıs’a ilk kez, “Barış Harekatı” öncesi, 1973 yılında Rum kesiminde düzenlenen bir bilimsel toplantıya katılmak üzere,
Prof. Mübeccel Kıray ile birlikte gitmiş ve sonradan Birleşmiş Milletlerin karagahı olan ünlü Ledra Palas’ta kalmıştım.Daha sonra Kıbrıs’a pek çok kez, genellikle bilimsel toplantılara katılmak üzere gittim.
Bunlardan bir tanesi, “Kıbrıs Kültürü” üzerineydi.
Bu toplantıda, “Kıbrıs Kültürü”nün, Türkiye Kültürü’ne ek olarak, önemli bir Osmanlı vurgusu, derin bir İngiliz izi ve bir ölçüde Rum etkisi taşıdığı için, “melez” ve “melez” olduğu ölçüde de “özgün” ve “üstün” nitelik taşıdığını söylemiştim.
Kıbrıs Türk kültürü, Türkiye Türk kültüründen farklıdır ve bence bütün güzelliğ
i de buradan gelmektedir.İşte 23 Nisan 1999 tarihinde “Gazimağusa”daki Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Araştırmaları Merkezi tarafından düzenlenen “
Niyazi Berkes” Sempozyumuna bir bildiri vermeye gidince, Kıbrıs’ın son durumunu yeniden gözlemlemek fırsatını buldum.Önce iyi haber:
Kıbrıs, bir zamanlar önce sanayi, sonra tarıma dayalı endüstri, daha sonra da turizm ile gerçekleştirmek istediği ve siyasal-ekonomik ambargo dolayısı ile başaramadığı ekonomik atılımı, nihayet “Yüksek Öğretim” yatırımları ile h
ayata geçirmek yolunda.Tüm Kuzey Kıbırs Türk Cumhuriyeti’nde yaklaşık onbirbin yüksek öğrenim öğrencisi var.
Toplam altı üniversite yüksek öğrenim veriyor.
Bunların en büyüğü ve en ciddisi, benim çağrılı olduğum “
Eastern Mediterranean University”.Kıbrıs’taki öğrencilerin yarıdan fazlası, yaklaşık altıbini burada okuyor.
Çok güzel bir kampus.
Mükemmel bir kütüphane, bilgisayar laboratuvarları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden, Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden, Hacettepe Üniversitesi’nden gitme ünlü ve değ
erli hocalar.Kıbrıslı dostlarımın ifadesine göre, “dokuz ay eğitim” ve “altı ay turizm” KKTC’nin ekonomik sorunlarını çözmek yolunda.
Üstelik yine Kıbrıslı dostların deyişi ile, “bir öğrenci, iki günde, bir turistin on günde harcadığından daha çok para harcıyor”.
Evet, şimdi de kötü haber:
Bütün iyi ve güzel şeyler gibi, bu “Yüksek Öğrenim Atılımı”nı da yüzümüze gözümüze bulaştırmak üzereyiz, çünkü Türkiye’de yasaklanan kumarhaneleri Kıbrıs’a taşımışız.
Aileler, bu nedenle Kıbrıs’a yolladıkları çocuklarının kumar tutkunu olmaları kaygısını taşıyor, ve tabii bu kaygı, yüksek öğrenim atılımını büyük ölçüde engelliyor.
Eski Kültür Bakanı İsmail Bozkurt’un Başkanlığındaki “Kıbrıs Araştırmaları Merkezi”nin düzenlediği
Niyazi Berkes Sempozyumunda, değerli meslektaşlarımdan yepyeni görüşler ve bilgiler edinmenin sevincini yaşarken, yanıp kül olan Devlet Tiyatrosunun hüznünü, Yaşar Ersoy’un yönetimindeki Lefkoşa Belediye Tiyatrosu’nun oynadığı Aziz Nesin’in Memleketin Birinde Hoptirinam adlı müzikal komedinin kahkahaları ile boğduk.Bu yazıyı, Kıbrıs Türk Kültürü’nün ve Kıbrıs Türkçesi’nin Türkiye Türk Kültürü’nden ve Türkiye Türkçesi’nden farklı olduğunu bir kez daha tarih önünde vurgulamak ve bu farklılığı korumanın, bu kültürel güzelliği sürdürmenin hepimiz için bir görev olduğunu belirtmek için yazdım.
Bu arada, kumardan gelecek bir kaç kuruş uğruna, bir Yüksek Öğrenim Atılımını da harcamayalım derim.
