Emre Kongar'ın Resmi* İnternet Sitesi


Kitaplar

Green Bullet Makaleler

Green Bullet Articles in English

Sürekli Yazılar


 

MEDYA NOTU

 

EMRE KONGAR

 

"GÜVENİLİR SUNUCU" MU "DÜMENCİ" Mİ

 

Benim, "yetenekli bir spikerden kötü bir muhabir yaratmayalım" biçimindeki yazıma, Haluk Şahin ve Uğur Dündar'dan gelen tepkiler üzerine gelişen "anchor person" kavramının tartışmaya açılması, medyadaki yönetici dostların da katkılarıyla anlam kazanıyor.

Önce, İnterstar'ın haber yöneticisi olan Ufuk Güldemir'in bir katkısına değinmek istiyorum.

Geçen hafta anchor man üzerine yazdığım makale hakkında sohbet ederken Güldemir, haklı olarak bir noktanın altını çizdi:

Amerika'daki örnekler açısından, "anchor person"ın, "haber müdürü" ya da "genel yayın müdürü" gibi bir işlevi olmaktan çok, "haber değerlendirmesinde sözü geçen güvenilir bir sunucu" olduğu gerçeğini vurguladı ve Walter Cronkite gibi Peter Jennings gibi "anchor man"lerin üzerinde, haber merkezinin yönetimi açısından, en az iki-üç kademe daha bulunduğunu hatırlattı.

Güldemir de aynen Şahin gibi Amerika'da bu işin eğitimini görmüş değerli bir "medya yönetisi"dir.

Bu açıdan, bana yaptığı uyarı çerçevesinde, bizim medyada Ali Kırca ve Reha Muhtar gibi, "haber müdürü" niteliği taşıyan dostların Amerika örneğinden saptığını ve bir yenilik olarak, Türkiye'de "çok daha güçlü bir anchor person" kavramını uygulamaya aktardığını belirtmeliyim. (Aman Peter Arnett'in başına gelenleri unutmasınlar.)

Tabii bu "çok güçlü anchor person" anlayışının, o kanallara ne getirdiği ve ne götürdüğü zaman içinde ortaya çıkacak.

Bu konudaki kuramsal tartışmaları bir başka yazıya erteleyerek, şimdi gelelim, bizim medyadaki "spiker"lerden "anchor person" yaratma işine.

Önce bizim ekranlardaki "spikerler" ya da "sunucular" nereden geliyor ona bakmak gerek.

Bu çocukların bir bölümü TRT kökenli. Dolayısıyla en azından düzgün Türkçe konuşma gelenekleri var.

Zaten TRT, hala en iyi Türkçe konuşulan kanallara sahip. Bu vesile ile Sezar'ın hakkını Sezar'a, TRT'nin hakkını da TRT'ye verelim.

TRT kökenlilerin dışındaki spiker ve sunucular, çok değişik yerlerden geliyor.

Ne yazık ki bunların bir bölümü, görüntüye verilen önem yüzünden, podyumlardan ve yarışmalardan derlenmiş güzel, ama bırakın doğru dürüst Türkçe konuşmayı, okudukları metinlerin bile anlamını kavramaktan aciz çocuklar.

Bu çocukları anchor person olarak eğitmeye çalışmak, umutsuz bir çaba.

Nitekim bazı programların skandal niteliğine dönüşen kalitesizliği, bu çocuklara "sunuculuk" ya da "anchor person" görevi verilmiş olmasından kaynaklanıyor.

Aslında TRT kökenli düzgün spikerleri bile anchor person olarak kullanmaya çalışmak büyük riskler taşıyan bir girişim.

İşin doğrusu, bu mesleğin asıl kaynağı olan "muhabirlik" kurumunu öne çıkarmak ve illa bir eğitim verilerek, anchor person yetiştirilecek ise, bu çabayı muhabirler üzerinde odaklaştırmak ve onların önünü açmak.

Bizim öğrencilik zamanımızda bir argo deyim vardı, sınıfın en tembeline "dümenci" denirdi.

Üstelik bu terim sadece öğrenciler tarafından değil, hocalar tarafından da kullanılırdı.

Biliyorsunuz, kürek yarışlarında "dümenci" çok önemli bir kişidir. Bir anlamda takım kaptanıdır ama, kayığın, ya da kürek yarışı deyimiyle "futa"nın, en arkasında oturur.

Argo dili, bu sporcunun oturduğu yeri vurgulayarak "en arkada olan" konumunu almış, kendine özgü mantığı ile, "sınıfın en tembeli" kavramı ile eşleştirmiş.

Şimdi diyeceksiniz ki, "Bunun konumuzla ilgisi ne?"

"Dümenci" deyiminin konumuzla ilgisi, "anchor man" teriminin, İngilizce'de "güvenilir adam", ya da "stüdyoda, dış bağlantıları da kurarak bir haberi okuyan açan ve yorumlayan güvenilir sunucu" anlamına gelmesi yanında, Amerikan argosunda "sınıfta, not ortalaması en düşük olan öğrenci" yani "dümenci" manasında da kullanılmakta oluşundan geliyor.

İşte ben sadece Türkçe'nin değil, aynı zamanda Amerikan İngilizcesi'nin de dil oyunlarına başvurarak diyorum ki, televizyonlardaki yöneticiler, aman dikkat etsinler, "spikerleri" "anchor person" yapacağım diye, "güvenilir sunucu" yerine bir sürü "dümenci" üretmesinler


  Bu siteden yapılacak alıntılarda kaynak gösterilmesi ahlak kurallarına uygun olacaktır.

Emre Kongar ile iletişim icin e-posta, site yöneticisi ile iletişim için e-posta

Son güncelleme tarihi 25 Mart 2024

Valid HTML 4.01 Transitional