Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
30 Ocak 2006
Demokratik Toplumdan Fetva Toplumuna Doğru mu Gidiyoruz?
Demokratik ülkelerde toplum düzenini başta Anayasa olmak üzere yurttaşlık yasaları (medeni kanunlar) ve ceza yasaları düzenler.
Ortaçağ'daki din-tarım toplumlarındaki toplum düzeni ise din kurallarına göre belirlenir.
Pek doğal olarak din kuralları, bütün toplumlarda zamanla, gelenek ve göreneklerin oluşmasında da rol oynamışlar ve böylelikle toplumsal yaşamın temel dokusu içinde belirleyici de olmuşlardır.
Çağdaş toplumların yapısındaki din ögelerinin birikimleri, ibadet biçimlerini çok aşan biçimlerde, bayramlardan, toplumsal dayanışma davranışlarına kadar, günlük yaşamın her alanında görülebilir.
Sorun, bir toplumun temel davranış biçimlerinin, gücünü Anayasa'dan alan yasalarla mı, yoksa din bilginlerinin fetvalarına göre mi oluşturulacağıdır.
Tabii bu genel davranış biçimlerinin oluşturulmasında, yasalardan da önce eğitim, yani örgün devlet eğitimi en önemli rolü oynar.
Türkiye'de Soğuk Savaş'ın başladığı 1945 yılından bu yana, "anti-komünist" koşullanma, toplumun temel eksenini, çağdaş, laik ve demokratik yapıdan, dinci yapıya doğru bir kayma içine sokmuştur.
Çok partili düzene geçişle başlayan bu eğilim, Demokrat Parti-Adalet Partisi-1971 Askeri Darbesi-1980 Askeri Darbesi ve Yönetimi-Özal dönemi ve sonunda da günümüzdeki AKP iktidarı ile güçlenerek sürmektedir.
Hem örgün devlet eğitiminin İmam-Hatip çizgisine kaydırılması, hem de yaygın eğitimin Kuran Kursları'na dayandırılması, ülkenin çağdaş, laik ve demokratik düzenden, dinci bir yapıya doğru yönlendirilmesinin ana nedenidir.
Son zamanlarda ortaya çıkan "üniversitelerde türban", "camilerde başörtüsü" ve benzeri sorunların temelinde, toplumun demokratik bir toplumdan bir "fetva toplumuna" doğru kaydırılması gerçeği yatmaktadır.
Toplumsal davranışlarımızın ve bu arada kamu alanının da, dinci ilkelere göre, din bilginlerinin "fetvalarıyla" biçimlendirilmesi eğilimi son derece tehlikeli bir gidişi vurgulamaktadır.
Bu gidişin sonu, "ılımlı İslam"ı bile aşan bir "Şeriat toplumu" modeli gibi görünmektedir.
