Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

13 Mart 2006

Savcı-Meclis Tahkikat Komisyonu Başkanı Paslaşmasının Sakıncaları.

Sevgili kongar.org sitesinin ziyaretçileri, Şemdinli olayları iddianamesi açısından ortaya çıkan son Büyükanıt krizinin gözden kaçan çok önemli bir noktası var; kimse bunun üzerinde durmadı.

Yargı ile yasama arasındaki kuvvetler ayrımı ilkesi bu olayda göz ardı edildi ve demokratik sistem telafi edilemeyecek kadar büyük bir darbe yedi:

Zaten hükümeti, yani yürütmeyi denetleyen bugünkü iktidar, üçte iki çoğunluk sınırında Meclis'e de egemen.

Aslında seçimleri kazanan parti, ya da partiler koalisyonu, bizim Anayasa mantığımız gereği hem yürütmeye hem de yasamaya egemen oluyor, çünkü hükümet parlamento çoğunluğuna dayanmak zorunda.

Ama tabii Meclis'teki sandalye sayısı, hükümetin koalisyon olup olmadığı, muhalefetin gücü ve etkinliği gibi ögeler, yine de hükümet üzerinde bir meclis denetimini, çok zor da olsa, kimi zaman olanaklı kılabiliyor.

Demokratik sistemin sağlıklı işleyebilmesi için, zaten çoğu zaman lafta kalan, bir Meclis denetiminin işlevsel olması ise yeterli değil.

Mutlaka, başta Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay gibi üst yargı organları olmak üzere, adalet sisteminin siyasal iktidardan bağımsız ve özerk çalışması gerekli.

Oysa Şemdinli iddianamesi, gerek hazırlanış biçimi, gerekse savcı-tahkikat komisyonu ilişkileri açısından bu bağımsızlığa ve özerkliğe gölge düşürücü kimi ögeler taşıyor.

Olayın yargı bağımsızlığını zedeleyici ögeleri şöyle özetlenebilir:

1. Her şeyden önce, adalete intikal etmiş, savcı tarafından soruşturulmakta olan bir konuda Meclis tahkikat komisyonu kurulması doğru değildir. Aynı anda, aynı konuda, iki ayrı organ tarafından birbirinden bütünüyle farklı nitelikte iki farklı soruşturmanın sürdürülmesi, sistemi tam bir çıkmaza sürükler.
    
2. Olayın kahramanlarından olan ve savcının, ifadesini iddianamede geniş kapsamlı olarak kullandığı tartışmalı tanığın komisyonda dinlenilmesi önerisi, bu şahsın avukatlığını yapan bir milletvekili tarafından önerilmiştir. Söz konusu milletvekili önce bu gerçeği inkar etmiş, sonra tutanaklar önüne konulunca kabul etmek zorunda kalmıştır.
    
3. Van savcısı komisyona bir yazı yazarak, bu tartışmalı tanığın ifadesini istemiştir. Oysa örneğin eski Meclis Başkanlarından Hüsamettin Cindoruk, Meclis'le ilgili resmi yazışmaların doğrudan komisyon başkanlarına değil, Meclis Başkanlığı aracılığı ile yapılması gerektiğini vurgulayarak bu yazışmanın usulsüz olduğunu belirtmiştir.
    
4. Savcının, bu tartışmalı tanığın komisyondaki ifadesini nereden öğrendiği bir yana, gelen istek üzerine, komisyon başkanı, henüz tamamlanmamış, dolayısıyla resmiyet kazanmamış komisyon raporunun tartışmalı tanığa ilişkin bölümünü, komisyona danışmadan, savcıya yazı ile bildirmiştir. Bu olay da ancak muhalif bir milletvekilinin özel çalışmaları ile kamuoyuna mal olabilmiştir.
    
5. Savcının Büyükanıt hakkındaki iddiaları medyaya yansıyınca, Meclisteki tahkikat komisyonunun AKP'li üyelerinden bazıları, gazetelere "Savcı bizim yarım bıraktığımız işi tamamladı" diye beyanlar vererek, bu iki olayın birbirinin devamı olduğu, aralarında ilişki bulunduğu konusundaki iddiaları pekiştiren bir tavır sergilemişlerdir (meşhur "yargıyı etkileme" suçunu işleyip işlemedikleri sorunu bir yana.)
    
6. Savcının iddianamesinin hazırlanır hazırlanmaz, medyaya nasıl sızmış olduğu da ayrı bir garipliktir.

Ne yazık ki "muhterem medyamız" işin bu yönü üzerinde hemen hemen hiç durmadı.