Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
MEHMET ALİ ÇELEBİ THE ECONOMİST VE FREEDOM HOUSE RAPORLARINA NE DER?
The Economist dergisi ile Freedom House'un 2010 raporlarına göre Türkiye'deki rejimin durumunu üzerine yazdığım yazılar çok ses getirdi.
Bir çok da eleştiri aldım.
Önce araştırmaların sonuçlarını kısaca anımsayalım:
Beş ölçüte göre devletler dört sınıfa ayrılmış:
(Ölçütler için internet sitemdeki yazıma bakılabilir.)
Tam demokrasiler: 26.
Kusurlu demokrasiler: 53.
Melez rejimler: 33.
Otoriter rejimler: 55.
Araştırma "Melez rejimleri" şöyle tanımlıyor:
- Seçimler genellikle özgür ve adil değildir.
- Genellikle muhalefet partileri ve adaylar üzerinde iktidar baskısı vardır.
- Siyasal kültür, hükümetin fonksiyonları, siyasal katılım konusundaki ciddi eksikler
kusurlu demokrasilerden daha yaygındır.
- Hukuk devleti (rule of law) zayıftır.
- Sivil toplum zayıftır.
- Tipik olarak gazeteciler üzerinde baskı vardır.
- Adalet bağımsız değildir.
Dünya nüfusunun yüzde 14'ü "Melez rejimlerde" yaşıyor.
Ve ne yazık ki Türkiye "Melez rejimler" içinde.
İşin acıklı tarafı bu kategori içinde bile onuncu sırada.
Bangladeş, Arnavutluk, Malawi, Lübnan, Honduras gibi ülkelerden bile sonra geliyor.
167 ülke arasında 89'uncu sırada.
2008'de ise 87'inci sıradaymış.
Freedom House araştırmasında, "siyasal haklar" ve "sivil (medeni) özgürlükler" üzerinden verilen puanlara göre ülkeler üç gruba ayrılmış:
"Özgür": 90.
"Kısmen Özgür": 60.
"Özgür Olmayan": 43.
Türkiye ne yazık ki "Özgür" ülkeler arasına katılamamış.
Papua Yeni Gine, Filipinler, Madagaskar gibi ülkelerle birlikte içinde Burundi'in, Cibuti'nin de bulunduğu "Kısmen Özgür" ülkeler kategorisine girebilmiş.
Raporda Türkiye, coğrafi yeri itibarıyla Batı ve Güney Avrupa ülkeleri arasında gösteriliyor.
Bu coğrafyadaki 25 ülke arasında "Özgür" grubuna giremeyen tek ülke ne yazık ki Türkiye.
Okurlarımdan gelen eleştirilerde, hem The Economist dergisinin hem de Freedom House kuruluşunun Batı kurumları olduğu belirtiliyor, genellikle emperyalizme hizmet ettikleri söyleniyor ve benim bunların verilerine dayanarak yazı yazmış olmam sorgulanıyordu.
Her şeyden önce yazılarımı okuyarak bana değer veren, okumakla da yetinmeyip, eleştirme zahmetine katlanan tüm okurlarıma gerçekten çok teşekkür ettiğimi belirtmeliyim.
Gelelim, bu kuruluşların verilerinin kullanılmasına:
Bu kuruluşlar kendi tanımladıkları ve açıkça belirttikleri ölçütlere göre demokrasiyi, temel hak ve özgürlükleri ölçüyor.
Kullandıkları ölçütleri (kriterleri) benimsemeyebilirsiniz...
Çözümleme yöntemlerini, vardıkları sonuçları da eleştirebilirsiniz...
Ama bu araştırmaların sonuçlarına baktığınızda ilginç bir durumla karşılaşıyorsunuz:
Bir yandan AB ve ABD gibi, Batı'nın temsilcileri, resmen AKP iktidarına destek verir ve onu "demokratik" diye överken, öte yandan yine Batı'nın saygın kuruluşları Türkiye'deki rejimin demokrasi ve insan hakları konusundaki yetersizliğini açıkça belirtiyor.
Bence olayın en önemli ve anlamlı tarafı da bu çelişkiyi ortaya koyması!
Bu çelişkinin bir anlamı yok mu?
İsterseniz bu soruyu bir de, iki yılı aşkın süredir tutuklu yargılanan ve el konulan cep telefonuna, davayı etkileyecek yeni bilgilerin, polis tarafından "yanlışlıkla" yüklendiği resmen ifade edilen Teğmen Mehmet Ali Çelebi'ye sorun!
