Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
DÖNEKLER NEDEN KİNDAR VE SALDIRGAN OLUYOR
Önce hemen belirtelim ki fikir değiştirmek herkes için normal ve doğal bir durumdur...
Özellikle de entelektüeller için.
İnsan zamanla, savunduğu bazı fikirlerin yanlış olduğunu fark edebilir...
Bazı insanlar hakkında yanlış izlenimlere sahip olduğunu düşünebilir...
Hele hele insanın çevresi, düşünceler, ideolojiler, eylemler, kurumlar değişiyorsa, çevresindeki insanlar farklı davranmaya başlıyorsa, bireydeki değişmeler "dönekliğin" değil, belki de kendi iç tutarlılığının zorunlu bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Demokrasi adına yola çıkmış bir partinin baskıcılığa kayması sonunda partisinden istifa eden bir üyeyi "döneklikle" itham edebilir misiniz?
Bir insanı dürüstlüğü ve cesareti için öven biri, onun yalancılığını ve korkaklığını görünce eleştirmez mi?
Böyle bir tutum ve davranış değişikliğine "döneklik" diyebilir misiniz?
Ayrıca çevresindeki kurumlar ve insanlar aynı kaldığı halde bir insanın onlara karşı duygu ve düşünceleri de değişebilir.
Bu, o insanın iç dünyasındaki değişme ve gelişmelerin sonucu olarak ortaya çıkabilir.
İşin iki farklı yönü daha var.
Birinci yön kişilik özelliklerine bağlı.
Bazı insanlarda hem genetik hem de çevresel faktörlerle, fanatik bir kişilik yapısı gelişiyor.
Bu fanatik kişilik, futbol takımı tutmaktan, ülke için kurtarıcı çözümler üretmeye kadar hemen hemen her alanda kendini gösterebiliyor.
Bunlar, genellikle duygusal ve düşünsel açıdan "aşırı" tepkiler veren insanlar.
İkinci yön siyasal değişmelerle bağlantılı.
Türkiye'de iktidarlar ve siyasal eğilimler çok hızlı değişiyor.
Serbest seçimler, askeri darbeler, zaten çok hızlı bir değişme süreci yaşayan ülkemizi sürekli bir çalkantı içinde tutuyor.
Kendilerini "kurtarıcı ideolojilere veya eylemlere" adayan "fanatik" kişiler, bu değişime ayak uydurmakta zorlanıyor.
Çünkü hayallerinde hep, iktidar olmak, iktidarla birlikte hareket etmek, ülkeyi böylece "kurtarmak" yatıyor.
İktidarlar hızla değişince, bu fanatik kişilerin ülkeyi kurtarma misyonları için özdeşleştikleri partiler, gruplar, liderler, ideolojiler de değişiyor.
Böylece daima fanatik, ama bağlı olduğu iktidar veya ideoloji sürekli değişen bir "dönekler" grubu ortaya çıkıyor.
Bunların en önemli özelliği dogmatik bir tutumu yansıtan fanatik yapılarıdır.
Bir fanatizmden öteki fanatizme savrulurken, yaptıklarını rasyonalize etmek, gerekçelendirmek, kendilerini hem kendi gözlerinde hem kamuoyu önünde, hem de yeni bağlandıkları iktidar nezdinde aklamak için geçmişlerini inkar ediyorlar.
Ne kadar samimi olduklarını kanıtlamak için de geçmişlerini yadsırken, eski eylemlerini, gruplarını, partilerini, dostlarını acımasızca eleştiriyor, kimi zaman da haksızca karalıyorlar.
Tabii fanatiklerin arasında da cesur ve atılganlar kadar, pısırık ve korkaklar, gerçek inanç sahipleri kadar, fırsatçı, çıkarcılar da var.
Ama hepsinin ortak özelliği, "karşıt görüşler" ve "karşıt kişiler" üzerinden pozisyon almak.
Böylece, bir fanatizmden öteki fanatizme geçerken aslında "değişmiyor", "dönüyorlar".
Oysa gerçek değişme, bir görüşün militanlığından öteki görüşün militanlığına doğru değil, fanatizmden hoşgörüye, dogmatizmden kuşkuculuğa doğru olur.
