Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
TATLI SU AYDINLARININ EFENDİLERİN GÖZÜNDEKİ DEĞERİ
Aydın olmak zordur:
Bilgili olacaksın...
Kendini kanıtlamış olacaksın...
Bağımsız olacaksın...
Gerçekçi olacaksın...
Eleştirel olacaksın...
Toplumsal sorumluluk taşıyacaksın...
Evrensel insanlık değerlerine bağlı olacaksın...
Kendinle tutarlı olacaksın...
Tatlı Su Aydınlığı kolaydır:
Şu veya bu biçimde bir "köşe" kapar...
Kendine bir "Aydın" yaftası yakıştırır...
Gözünü yukarda saydığım değerlere kapatır...
Pusulanı iktidara çevirirsin.
İktidarın yaptıklarını alkışlar...
Muhalif olanları eleştirirsin.
İktidar değişince sen de değişirsin.
Gidene "Paşam", gelene "Ağam" dersin.
Aydın olmak risklidir:
İktidarın şimşeklerini üstüne çeker, çeşitli biçimlerde bedel ödersin.
Tatlı Su Aydını olmak güvenlidir:
İktidar tarafından korunur ve ödüllendirilirsin.
Peki değerin nedir acaba?
Tarih, toplum, vicdan seni nereye koyar?
Efendin için kaç paralık adamsındır?
Yeniçağ'da 29 Kasım 2009'da Hulki Cevizoğlu, tarih kitaplarından alıntılar yaparak dalkavukluğun ne olduğunu yazdı:
"Bugün 'dalkavukluk' bir ruh ve tıynet meselesidir; iş ve meslek olmaktan çıkmıştır.Tanzimat'tan evvelki devirde ise, dalkavuklar, kâhyaları, nizamnameleri ve narhları olan bir 'esnaf zümresi' idi.
Dalkavuklar kibar ve rical huzuruna girdiklerinde, etek öperler. Oturacakları yer, trabzan yanındaki küçük minderdir.
Görevleri ev sahibinin karakterine uygun biçimde konuşmak, meclise neşe vermek, keder verici sözlerden ve küfürlerden özenle sakınmaktır.
Ev sahibi ne söylerse fevkalâde yardakçılıkla tasdik edecekler ve asla aykırısında söz söylemeyeceklerdir."
Bu tanım "ruh ve tıynet" olarak Tatlı Su Aydınlarını bir hayli ayrıntılı olarak anlatıyor.
Peki bunların değeri nedir?
Cevizoğlu bu tarifeyi de vermiş:
"Dalkavuğun burnuna fiske vurma: 20 para.Başına kabak vurma: 30 para.
Yüzünü tokatlama (tokat başına): 30 para.
Merdivenden aşağı yuvarlama: 180 para.
(Bir yeri incinir, kırılırsa tedavi ve cerrah parasını lâtife eden verir)
Ellerine ve ayaklarına domuz topu bağlama: 40 para.
Kuyruğu dışarda kalmamak üzere bir fındık sıçanını ağzının içine kapatma: 400 para.
Bir salkım üzümün sapı ile beraber yedirilmesi: 40 para."
Aslında dalkavukların ya da Tatlı Su Aydınlarının işi çok zordur:
Çünkü efendilerin veya iktidarların istekleri, hırsları hiç bitmez.
Hiçbir dalkavuk veya Tatlı Su Aydını onları sürekli olarak tatmin edemez.
Böyle bir hizmet için ne ödense azdır!
