Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
"AÇILIM" VE "BELGE"
Türkiye iç ve dış dinamiklerin etkisinde büyük bir dönüşüm geçiriyor:
Ülkeyi yönlendiren en önemli öge dış dinamikler:
ABD'nin Irak'ı işgali bölgedeki bütün dengeleri alt-üst etti.
Buna bir de Balkanlardaki ve Kafkaslardaki "Sovyetler sonrası" değişimleri, sınırların yeniden belirlenmesini, nüfuz savaşlarını eklersek Türkiye'nin zorlandığı büyük dönüşümün boyutlarını daha iyi anlarız.
"Zorlandığı" diyorum, çünkü kim iktidarda olursa olsun bu dönüşüme sırtını dönmesi olanaksız.
Dünya yeniden düzenlenirken, Ortadoğu, Kafkaslar, Balkanlar yeniden biçimlendirilirken, Türkiye gibi bütün bu bölgelerin tam ortasında yer alan ve güçlü bir ordusu olan büyük bir ülkenin bundan etkilenmemesi düşünülemez.
Bu dış dinamik, ülkenin sadece dış politikasını, bölgesel ve küresel ilişkilerini değil, iç yapısını, iç politikasını da etkiliyor.
Gerek "Ermeni Açılımı", gerek "Kürt Açılımı" denilen "Açılımlar" doğrudan doğruya dış dinamik ögelerinin zorladığı değişimler.
Bu değişimlerin iç dinamik ögeleriyle uyumlu olup olmadığı ayrı bir konu.
İç dinamik ile dış dinamik arasında uyum olduğu sürece bu değişimlerin sarsıntısız, kolay ve çabuk olması muhtemel...
Buna karşılık iç dinamik ile dış dinamik arasındaki uyumsuzluk oranında, zorlukların, sıkıntıların ve bunalımların gündeme gelmesi kaçınılmaz.
İç dinamik ögeleri açısından Türkiye'ye bakıldığında, 2002 yılından beri AKP iktidarıyla, Türk Silahlı Kuvvetleri gibi, yargı gibi, üniversiteler gibi özerk ve medya gibi özgür kurumlar arasında bir gerilim bir çatışma olduğu gözleniyor.
Medya bu gerilimi bir "iktidar savaşı" olarak nitelemektedir.
Bu gerilime, toplumda ve resmi örgütlenmede gücü çok artmış olan Fethullah Gülen Cemaati de AKP iktidarı yanında bir başka destek olarak katılmış görünüyor.
Aynı süreç içinde ABD'nin ve AB'nin AKP iktidarı yanında yer almış olmaları, iç dinamik ögeleri ile dış dinamik ögeleri arasında bir etkileşim, AKP ile dış güçler arasında bir karşılıklı destek süreci başlatmıştır.
Genelkurmay tarafından hazırlandığı iddia edilen "AKP'yi ve Gülen Cemaatini Bitirme Planı", iç dinamik ögelerinin bir sonucu olarak gündeme gelmişti.
Genelkurmay tarafından sahte bir "kağıt parçası" ve "Türk Silahlı Kuvvetleri'ne karşı sistematik bir yıpratma kampanyası" çerçevesinde bir olay olarak yorumlanan bu belge, birdenbire "Kürt Açılım" süreci içinde yeniden ortaya çıkmıştır.
Tam da "Açılımda", Türk Silahlı Kuvvetlerinin, yapılan kutlama gösterileriyle ilgili bazı eleştirileri dile getirdiği ve bir takım sıkıntıların yaşandığı sırada, belge gerçek olduğu iddiasıyla yeniden gündeme getirilmiştir.
Belge gerçek de olabilir, düzmece de...
Türkiye'nin iç dinamikleri her iki olasılığın da aynı derece geçerli olabileceğine işaret ediyor.
İlginç olan nokta, dış dinamik ögeleriyle, iç dinamik ögelerinin artık sadece süreçler açısından değil, münferit olaylar bakımından da AKP ile dış güçler arasında tam bir çakışmayı işaret etmesi, aralarındaki kesişme noktalarının Türkiye'yi son derece etkili bir biçimde yönlendirmesidir.
Tabii bu kesişme, yukarda işaret ettiğim gibi, toplumdaki uyumlu bir değişimi mi işaret ediyor, yoksa, bir uyumsuzluğu, bir çatışmayı mı belirliyor, belli değil.
Ama ABD ve AB'nin Türkiye'nin yaşadığı iç sıkıntılarda ve "iktidar çekişmesinde" taraf görüntüsü verdikleri ve bu nedenle de çok yıprandıkları bir gerçek.
