Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
DELİLİĞE ÖVGÜ
Bireylerin toplumsal baskı karşısındaki tepkileri değişiktir:
Kimi direnir...
Kimi kabul eder...
Kimi içine kapanır, kendini soyutlar...
Kimi dışa açılır, mücadele eder...
Biliyorum ki bu satırları okuyan sizler baskıya direnen, mücadele eden bireylersiniz.
Rotterdam'lı Erasmus...
Desiderius Erasmus, bir din adamı, bir düşünür, bir yazar...
1469'da doğmuş, 1536'da ölmüş...
Deliliğe Övgü, döneminin egemen düşünce biçimi olarak Hıristiyanlığı, egemenleri eleştirdiği bir kitap...
Dostu ünlü İngiliz din adamı, hukukçu, düşünür Thomas More'a adanmış...
Erasmus, kitabını More'u eğlendirmek için bir haftada yazdığını belirtiyor.
Bu arada Thomas More'un ünlü "Ütopya" adlı kitabın yazarı olduğunu ve VIII. Henry'nin karısını boşayıp, genç Ann Boleyn ile evlenmesi sırasında çıkan kilise savaşlarında Vatikan'ın yanında durduğu için idam edildiğini de anımsatalım.
Erasmus kitabında, "Deliliğe" bir kişilik verir ve onu konuşturur.
Aslında Hıristiyan bağnazlığını ve kralların baskısını eleştirmektedir "Delilik".
Yaklaşık beş yüz yıl önce bakın "Delilik" neler diyor yöneticiler için:
"Ülkesinin dümenine geçen insanın, kişisel işlerini bir yana bırakıp halkın işlerine bakması ve sadece halkının refahını düşünmesi gerekir; gerek kendi koyduğu gerekse uyguladığı yasalardan bir gıdım sapmamak, üst ya da alt kademedeki her memurun dürüstlüğüne şahsen kefil olmak zorundadır.Bütün gözler onun üstüne çevrilecektir, bu yüzden ya uğurlu bir yıldız gibi lekesiz bir ahlak sahibi olacak ve insanlığı büyük kurtuluşa kavuşturacaktır ya da ölümcül bir kuyrukluyıldız gibi en büyük belaları sürüyüp beraberinde getirecektir."
Ne dersiniz, bizim bugünkü yöneticilerimiz "uğurlu bir yıldız" gibi sorunlarımızı mı çözüyor, yoksa "uğursuz bir kuyrukluyıldız" gibi en büyük belaları sürüyüp beraberlerinde mi getiriyor?
Çiğdem Dürüşken'in Türkçesiyle Kabalcı Yayınevi tarafından yayınlanan kitaptan aldığım yukardaki bölüm, bizim bugünkü yöneticilerin beş yüz yıl önceki sözlerden bile pek nasiplenmediğini gösteriyor galiba...
Erasmus'un dalkavuklar için söylediği şu sözler ise beş yüz yıl geriden sanki günümüzdeki yandaş medya mensuplarını anlatıyor:
"Peki ya o saray avenelerine ne demeliyim? Çoğu sadece yaltakçı, köle tabiatlı, ahmak ve değersiz yaratık olduğu halde her şeyin ön sırasında yer almaya bayılır...Krala efendimiz diye hitap edebildikleri, onu üç beş kelimeyle nasıl selamlayabileceklerini öğrenebildikleri, yüce ekselansları, lordumuz ve majesteleri gibi nezaket ifadelerini yerli yerinde kullanmayı bilebildikleri için, kendilerini dünyanın en şanslı insanları sayarlar.
Utanç duygularından mükemmel derecede soyundukları için güle oynaya yaltaklanabilirler."
Nasıl, Erasmus bizim bazı köşe yazarlarımızı tam tarif etmiş değil mi!
Sevgili okurlarım, gelecek hafta, "Eğer" şiirinin çevirisini, sizlerden gelen eleştiri ve önerilerle zenginleştirilmiş, geliştirilmiş biçimiyle yeniden yayınlayacağım.
