Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
HALİL İNALCIK'TAN FRANSA'YA TARİH DERSİ
Sevgili Okurlarım, Fransa Parlamentosu, kabul etme sürecini başlattığı, Ermeni Soykırımını reddedenlere ceza verilmesini öngören yasa ile sadece özgürlükçü demokratik düzenine değil tarihine de ters düşmüş bulunuyor.
Burada sözünü ettiğim tarih, Ermenileri kışkırttığı, Anadolu'yu işgal ederken onlara üniforma giydirip asker olarak kullandığı yakın tarih, 20. yüzyıl tarihi değil.
Yakın tarih açısından bakıldığında, Fransa'nın, bu yasa tasarısı ile, sömürgelerinde yaptığı katliamlarla kanlanan tarihine uygun hareket ettiği söylenebilir.
Benim burada sözünü ettiğim tarih, uzak tarih, Ortaçağ'dan çıkış yılları.
Bu sütunda daha önce, varlığıyla övündüğümüz, dünyanın hayatta olan en büyük tarihçilerinden Prof. Halil İnalcık'ın İngilizce olarak yayınlanan son kitabından söz etmiştim.
Eren Yayıncılık tarafından, Turkey and Europe in History (Tarihte Türkiye ve Avrupa) adıyla yayınlanan bu kitapta İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu ile Avrupa arasındaki ilişkileri ve Osmanlı İmparatorluğu'nun çağdaş Avrupa'nın biçimlenmesindeki önemli rolünü anlatıyordu.
Bugün size bu kitaptan Osmanlı İmparatorluğu ile Fransa arasındaki ilişkilere ilişkin bazı bilgiler aktaracağım.
1500'lü yıllar İtalya Yarımadasının Avrupalı güçler tarafından paylaşılma savaşına tanık olur.
Osmanlı İmparatorluğu da bu savaşta yer almıştır.
Kanuni Sultan Süleyman, Fatih Sultan Mehmet'in yolunda yürüyerek İtalya üzerine sefer yapmaya hazırlanmaktadır.
Osmanlı tehlikesine karşı, Fransa Kralı Birinci Fransuva ile bizim Şarlkent olarak tanıdığımız Alman İmparatoru Beşinci Charles bir ittifak oluşturur.
Bu ittifaktan iki ay sonra Barbaros, Preveze deniz zaferini kazanır.
Bu olayların gerisinde yatan süreç ise çok ilginçtir.
Avrupa üzerindeki stratejik hedeflerini gerçekleştirmek için Osmanlılar, Fransızların desteğinin öneminin farkındadır.
1533 yılında Kanuni Sultan Süleyman, Şarlkent'e karşı İngilizlerle ve Alman Prensleri ile bir ittifak oluşturması için, Fransa Kralı'na yüzbin altın gönderir.
İki yıl sonra, Fransa Kralı, Sultan'dan bir milyon düka altını daha yardım ister.
1555 yılında bu kez Kral İkinci Henry paraya sıkışır ve Fransa'da faizi yüzde 12'den yüzde 16'ya çıkararak yeni bir borçlanmaya gider.
Pek çok Osmanlı bu yüksek faizli senetlerden satın alır ve Fransa'ya mali destek verir.
Bu arada Kral, Sultan Süleyman'ın ünlü mültezimi (vergi toplayıcısı) tefeci Joseph Nasi'den 150 bin eskudo borç alır.
Bütün bu gelişmelerin altında, Osmanlıların Avrupa üzerindeki stratejik etkisi yatmaktadır:
Kral Fransuva, 1532 yılında Venedik Büyükelçisine Avrupa'daki Şarlkent tehlikesine karşı öteki devletlerin varlıklarını koruyabilmesi konusundaki tek güvencenin Osmanlı desteği olduğunu söylemiştir. (s.120)
Evet değerli okurlarım, uzak tarih işte böyle.
Yakın tarihe gelince, Onaltıncı Yüzyılda Avrupa'nın paylaşılması politikasında Osmanlı'nın stratejik müttefik olan Fransa, Ondokuzuncu ve Yirminci Yüzyıllarda Ermeni kozunu oynayarak bu kez İmparatorluğun Avrupa tarafından paylaşılmasında hak sahibi olmak istemiş, ama Mustafa Kemal Atatürk'ün önünde mağlup olan bütün öteki ülkeler gibi kuyruğunu kıstırıp Anadolu'yu terk etmiştir.
Bugün Fransa'nın takındığı tavır acaba sadece üç beş milletvekili koltuğu için Ermeni oylarının peşinde koşan çarpık bir demokrasi anlayışının mı sonucudur, yoksa Soğuk Savaş sonrasında Anadolu üzerindeki emperyalist emellerin yeniden hortlaması ile mi karşı karşıyayız?
(Bu arada geçenlerdeki yazım üzerine, Dışişleri Bakanlığı'nın İnalcık'ın kitabı ile ilgilendiği haberini vermeliyim.)
