Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
HALİL İNALCIK: "AVRUPA'NIN TEMELLERİNDE OSMANLI VAR"
Prof. Halil İnalcık ile aynı zamanı ve mekanı paylaşmak bir onur.
Bütün kitaplarımı, özellikle "Tarihimizle Yüzleşmek" adlı son çalışmamı hazırlarken, onun yapıtlarından yararlandım, kimi zaman da yüz yüze konuşma fırsatı bularak, bazı yorumlarımı bu büyük tarihçi ile denetleme olanağına kavuştum.
Hemen bir örnek vermek gerekirse, "21. Yüzyılda Türkiye" adlı kitabımda Osmanlı toplumsal yapısını, Avrupa feodalitesinden daha farklı olan "Asya Üretim Tarzı" biçiminde yorumlamam, hayattayken kendisiyle konuşma ve tartışma onuruna eriştiğim Prof. Lütfü Barkan'dan sonra Prof. Halil İnalcık tarafından da onaylanmıştı.
Bu büyük bilim insanı, tahmin edilebileceği gibi çok da çalışkan.
Bu yıl 90 yaşına girmiş olmasına karşın hâlâ çok berrak bir zihni ve büyük bir dinamizmi var.
Durmadan bilgi ve düşünce üretiyor, eser yayınlıyor.
Benim de jüri üyesi olarak hizmet etmekten onur duyduğum Cumhurbaşkanlığı büyük ödülünü alırken Çankaya'da yaptığı ve isim vermeden, "Bir Harvard'lı Profesör" dediği Huntington'u eleştirdiği konuşma, Türkiye'nin güncel sorunlarına büyük ölçüde ışık tutan enfes bir çözümlemeydi.
Prof. İnalcık son yapıtını, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile sorunlarına ışık tutmak amacıyla İngilizce yayınlamış.
Daha çok Avrupalılara yönelik bir kitap.
Eren yayınlarının bastığı Turkey and Europe in History (Tarihte Türkiye ve Avrupa) adını taşıyan bu kitapta Prof. İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu'nu çözümlüyor ve Avrupa'nın yapılanmasına nasıl katkıda bulunduğunu anlatıyor.
Kitabın esas amacı, başta Vatikan olmak üzere, "Avrupa Kültürü"nü Hıristiyanlık inancının temellerine bağlamak ve Türkiye'yi Müslüman bir toplum niteliğiyle, Avrupa'dan dışlamak isteyenlerin ne kadar kısır, bağnaz ve yanlış düşündüklerini tarihsel bulgulara ve süreçlere dayalı olarak açıklamak.
Kitabın ana tezlerinden biri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa üzerindeki en büyük etkisinin Protestanlara verdiği destek olduğu.
Gerçekten de Bush'un dört elle sarıldığı, "Dinler arası çatışmayı" ileri süren Huntington'un temel görüşünün "Batı Uygarlığı'nın temelinde Protestanlığın yattığı" düşüncesi olduğu düşünülürse, İnalcık'ın bu tezinin ne denli önemli olduğu anlaşılır:
Sadece bugünkü Avrupa'nın değil, çağdaş Batı Kültürü'nün de temelinde yatan en önemli din-kültür ögelerinden biri Protestanlık'tır ve Protestanlık, Avrupa'da Osmanlıların yadsınamaz katkılarıyla daha rahat gelişme ve serpilme olanağına kavuşmuştur. (özellikle, ss. 119-125.)
İnalcık'ın bu kitabı derhal Dışişleri Bakanlığı tarafından satın alınmalı, bütün dış temsilciliklerimize ve Avrupa Birliği ile temasta olan tüm görevlilere dağıtılmalıdır.
Aslında bu yazının başlığını "Dışişleri Bakanlığı Uyuyor mu?" diye koymayı bile düşündüm, ama sonra bunun hem Dışişleri Bakanlığı'na hem de İnalcık Hoca'ya haksızlık olacağını düşündüğüm için okuduğunuz başlığı kullandım.
Dışişleri Bakanlığı, bu kitabı Türkiye ile ilgili görevlerde bulunan bütün yabancı politikacılara ve uzmanlara da göndermelidir.
Böylece belki biraz olsun, Türkiye karşıtlarının gözlerindeki "at gözlüğünü" çıkarmalarına yardımcı olabilir.
Ama bunun için tabii önce Dışişleri Bakanlığı'nın "uyanması", yani bu eserin öneminin farkına varması gerek.
