Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
TURKUAZ
Aslında bu yazının başlığı "Küreselleşmenin İkinci Aşamasında Bir Örnek Olay: Turkuaz" olacaktı ama, yer darlığından dolayı kısaca Turkuaz dedim.
Küreselleşmenin Birinci Aşaması 1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılması ve 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin hukuken ve fiilen dağılmasıyla başladı.
Bu aşamada "Tarihin sonunun geldiği", artık insanlık aleminin değişme serüveninin son bulduğu, liberal ekonominin ve liberal değerlerin tüm dünyada nihai bir biçimde geçerli olduğu, savaşların sona ereceği, gelir ve servet dağılımının adil esaslara göre yeniden düzenleneceği, refahın ve mutluğun bu düzen içinde tabana da yayılacağı efsanesi kamuoyuna egemen oldu.
Bu efsane 10 yıl sürdü.
11 Eylül 2001'de El Kaide örgütünün radikal siyasal İslam adına, ABD'ye, ikiz kulelere ve Pentagon'a karşı gerçekleştirdiği saldırı, Küreselleşmenin Birinci Aşaması'nın bittiğini, İkinci Aşaması'nın başladığını haber veriyordu.
Bu İkinci Aşama'da, ne savaşların bittiği, ne servet ve gelir adaletsizliklerinin azaldığı ne de ulus devletlerin sonunun geldiği görüldü.
Küreselleşmenin Birinci Aşaması'nın hemen hemen bütün öngörüleri iflas etmişti.
Küreselleşme'nin İkinci Aşaması'nda, Amerika'nın askeri ve siyasal liderliği, askeri işgale dönüşmüş, uluslararası sermayenin ekonomik egemenliği uluslar arasındaki ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri büyütmüş, terör eylemleri artmış ve dünya çapında genişlemiş, ulus devletler yok olmamış, dünyadaki eşitsizlikler, adaletsizlikler ve istikrarsızlık artmıştı.
Turkuaz, Küreselleşmenin Birinci Aşaması'ndan İkinci Aşaması'na geçişi, ABD'de, kendi yaşamında bire bir etkilenerek gözlemleyen bir Türk genç kızının öyküsü.
Eser Turan 1973 İstanbul doğumlu. İTÜ Mimarlık mezunu, UC Berkley'de Master yapmış, dünyanın en büyük mimarlık firmalarından biri olan HOK'da Proje Müdürü olarak çok prestijli bir göreve kadar yükselmiş.
Küreselleşmenin İkinci Aşaması, (yani ABD'ye 11 Eylül 2001'de yapılan El Kaide saldırısı) Eser Turan'ı burada yakalıyor.
Bundan sonrası tam bir "örnek olay".
11 Eylül'den sonra yükselen Amerikan milliyetçiliği ve özellikle ABD'de çalışan "azınlıklara" yönelen yabancı düşmanlığı, Eser Turan'ı da tedirgin ediyor.
Çünkü Amerikalılardan daha yetenekli ve daha çalışkan olan profesyonel nitelikli azınlıklara karşı bir nevi "köleleştirme" sürecini başladığını farkediyor:
Daha fazla çalışma saatleri, daha yüksek sorumluluk ve artmayan ücretler.
Aynı anda, tabii, Amerika'nın öteki ülkelerle, özellikle İslam ülkeleriyle ve bu arada Türkiye ile olan ilişkilerinin birdenbire önem kazanması.
Eser Turan, birdenbire birbiriyle bağlantılı olarak ortaya çıkan bu iki süreçten birden etkilenmeye başladığının bilincine varıyor ve Küreselleşmenin İkinci Aşaması'na uyum sağlamak için artık kendisini tatmin etmeyen işinden istifa ederek Türk-Amerikan ilişkilerini etkilemek üzere bir dergi çıkarmaya başlıyor:
Turkuaz böyle doğuyor.
Böylece Turan "bir taşla iki kuş vuruyor".
Bir yandan 11 Eylül ile başlayan İkinci Aşama'da ABD'de yükselen milliyetçilik ve ayrımcılık dalgasına işyerinde hedef olmaktan kurtuluyor, öte yandan, bu Aşama'da ABD'nin Irak'a yerleşmesi ile farklılaşan ve bu nedenle de yeniden büyük önem kazanan ABD-Türkiye ilişkilerine katkı sağlamaya başlıyor.
Turkuaz bir kültür dergisi.
Türk-Amerikan ilişkilerine katkıyı, kültür-sanat-bilim alanında sağlamaya, böylece "ABD'deki Türkiye imajına" dolaylı ama derin ve kalıcı bir etki yapmaya çalışıyor.
Dergi, Amerika'daki en büyük kitabevi zinciri olan Barnes and Noble'da satışa sunulma başarısını yakalamış.
Türkiye'de basılıyor, ABD'de dağıtılıyor, çalışanlara para ödenmiyor, çünkü bütün katkılar "gönüllülük" ilkesi üzerine.
Web sitesinin adresi www.turkuaz.us.
İşte "Küreselleşmenin İkinci Aşaması bireyleri nasıl etkiliyor?" sorusuna verilen yanıt olarak bir "örnek olay" öyküsü.
Hep intihar bombacılarının öykülerini görecek değiliz ya!
