Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
KÜRESELLEŞMENİN İKİNCİ AŞAMASINDA TÜRKİYE
Geçen gün Cumhuriyet'in bir bilimsel seminer ortamı haline gelen "Nadir Nadi odasında" dünya ahvalini tartışırken, İlhan Selçuk şöyle diyordu:
"Sovyetler Birliği'nin çökmesinden sonra 'Yeni Dünya Düzeni' diye sunulan, 'Tarihin Sonu' diye dayatılan, 'Ulus Devlet Bitti' diye ilan edilen denetimsiz liberalizmin egemenliği olarak algılanan 'Yükselen Değerler' çöktü. Irak Savaşı'nın da açıkça gösterdiği gibi, Cumhuriyet'in öteden beri savunduğu, 'Demokrasi', 'Aydınlanma', 'Laiklik' 'Ulus Devlet' 'Bağımsızlık' gibi değerler ve 'Emeğin Sömürülmesi', 'Emperyalizm' gibi sorunlar yeniden insanlığın gündemine oturdu. Ne yazık ki 'Yine haklı çıktık'".
İnsanlık tarihinin üçüncü büyük devrimi olan "Bilişim Devrimi"'nin başlangıç dönemi olan Küreselleşme'nin, "Birinci Aşaması" 1989'da Avrupa'da, Berlin Duvarı'nın yıkılmasıyla başlamış, 2001'de Amerika'ya yapılan 11 Eylül El Kaide saldırısıyla bitmişti.
11 Eylül saldırısıyla Küreselleşme'nin "İkinci Aşaması" başlıyordu:
Bu İkinci Aşama'nın Birinci Aşama'dan farkları şöyle özetlenebilir:
- Birinci Aşama'da ortaya çıkan "Amerika
Birleşik Devletlerinin siyasal ve askeri liderliği"
İkinci Aşama'da "Amerika Birleşik Devletlerinin askeri işgali"ne dönüştü.
- Birinci Aşama'da ortaya çıkan "Uluslar arası
sermayenin ekonomik egemenliği"nin, daha önce öne
sürüldüğü gibi yoksul ve zengin uluslar arasındaki farkı
azaltmadığı, tam tersine bu farkın artmasına yol açtığı,
İkinci Aşama'da anlaşıldı.
- Birinci Aşama'nın kültürel etkisi olan "mikro milliyetçilik ve mikro dinciliğin", yani ulus devletlerin bölünmesinin, barış ve istikrar değil, kargaşa ve kanlı çatışmalar getirdiği görüldü.
Küreselleşme'nin İkinci Aşaması'nda sonuç olarak, Amerika'nın askeri ve siyasal liderliği, askeri işgale dönüştü, uluslar arası sermayenin ekonomik egemenliği uluslar arasındaki ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri büyüttü, terör eylemleri arttı ve dünya çapında genişledi, ulus devletlerin güçsüzleşmesi, dünyadaki eşitsizlikleri, adaletsizlikleri ve istikrarsızlığı arttırdı.
Irak'ın işgali, hem bu sonuçları dünyanın gözüne soktu hem de Aydınlanma ve Endüstrileşme'den nasibini almamış, aşiret ve mezhep aşamasında kalmış din-tarım toplumlarında demokrasinin olanaklı olamayacağını gösterdi.
Bu yeni gelişmeler, Türkiye'de, hiç bir çağdaş, bilimsel, teorik ve ideolojik birikimi olmadan iktidara gelen İslamcıların, bu boşluklarını doldurmak amacıyla Washington-Brüksel ekseninde oluşturdukları iç ve dış politika ezberlerini bozdu.
Küreselleşme'in Birinci Aşaması'nın kuramsal önderliğini yapan Francis Fukuyama, "Ulus Devlet modeline geri dönülmesinin gerektiğini, yoksa dünyayı büyük bir felaketin beklediğini" ilan ettiği kitabında (Devlet İnşası) dolaylı olarak İkinci Aşama'nın başladığını belirtirken, Türkiye'deki İslamcı siyasal iktidar hâlâ yargıyı, eğitimi, devlet yapısını ve sermayeyi İslamcılaştırma hedefine odaklanmış bir biçimde türbanla, İmam Hatip Liselerinin katsayı sorunuyla, YÖK'le Cumhurbaşkanlığıyla, kamu yönetimi reformuyla, Devlet Tiyatrolarıyla ve Anayasa değişikliği ile uğraşıyor, Türkiye'nin haberleşmesini ve istihbaratını denetleyen kurumu, uluslar arası ilişkileri son derece gölgeli birine satmaktan kaçınmıyor, Kıbrıs'ta, etnik bölücülük sorununda, AB ile olan ilişkilerde neden sürekli olarak başarısızlığa uğradığını anlamıyor bile.
Türkiye'deki "yükselen milliyetçilik" duygularının nedenlerini sadece, başta AB olmak üzere dış güçlerin Türkiye'yi itip kakmasında ya da etnik bölücü eylemlerin etkisinde değil, biraz da Küreselleşmenin İkinci Aşaması'nın başladığını algılamaktan aciz dinci siyasal iktidarın yetersizliğinde ve yeteneksizliğinde aramak gerekir diye düşünüyorum.
