Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
YÜZDE 42'NİN ANLAMI-II
Son yerel seçimlerin sonuçlarını irdelemeye geçen hafta başlamıştım.
Bu hafta, kaldığım yerden devam ediyorum:
8. Aldığı yüzde 42 oy, AKP'yi bir "kitle partisi" yapmış mıdır, yapacak mıdır?
AKP radikal bir İslamcı Parti kimliğinden, merkez sağda bir kitle partisi olmaya doğru bir "imaj değişikliğine" başlamıştır ama, henüz bu yeni kimliğe kavuşmamıştır.
Çünkü "imaj değişikliği", bugün için, geniş kitleleri ikna edecek olan bir "eylem" değişikliğine dönüşememiştir.
Bir partinin merkeze yakın bir kitle partisi olmasının birkaç koşulu vardır. Bunlardan biri, tek başına iktidar olabilecek ya da seçimlerden birinci veya ikinci parti olarak çıkabilecek düzeyde bir oy almak ise, bir ikincisi "merkeze" yakın bir yerde (solda ya da sağda) konuşlanmak ve bunun için de, en önemlisi, köşeli, radikal, marjinal gruplardan, kadrolardan ve söylemlerden arınmaktır.
AKP'nin gerek iktidar olarak eylem ve söylemleri (YÖK, türban, TÜBİTAK, askeri bürokrasi, Başbakanlık Müsteşarı'nın da içinde bulunduğu kadrolar) gerekse yerel seçimlerde kullandığı temalar, (CHP'nin kökü ve Onuncu Yıl Marşı konularındaki söylemleri, laiklik konusundaki afişler ve benzeri kampanya ögeleri) bu partinin henüz "kitle partisi" olma özelliklerine kavuşamamış olduğunu göstermektedir.
Dolayısıyla, AKP, başladığını öne sürdüğü "değişim sürecini" henüz sürdürmektedir. Sonucun ne olacağını hep birlikte göreceğiz.
9. Yukarıdaki soruyu bir kez de başka biçimde soralım: AKP "orta sağın temsilcisi" olmuş mudur, olabilecek midir?
AKP'nin, yolsuzluktan çöken orta sağ partilerin oylarının önemli bir bölümünü aldığı bir gerçektir. Eski orta sağ partilerden ANAP bütünüyle çözülmüş görünmekte, gelecekte de bir varlık göstereceğine ilişkin her hangi bir umut en azından şimdilik gözlenmemektedir.
Orta sağın öteki önemli partisi DYP, yeni lideri Mehmet Ağar'ın önderliğinde bir toparlanma sürecine girmiş görünmektedir. Fakat bu parti aynı zamanda "milliyetçi bir söyleme doğru" yani merkezin dışına doğru da bir kayma sergilemektedir. Bu kaymanın hızı ve kapsamı henüz belli değildir. Bu açıdan, AKP'nin "merkez sağa" yerleşip yerleşmediğini belirleyecek önemli bir öge olan DYP'nin konumu, bu partinin toparlanmakta oluşu dışında herhangi bir ipucu vermemektedir.
Bu arada eskiden merkez sağın dışında, "milliyetçi sağ" çizgide bir yapılanmanın temsilcisi olan MHP de de bir toparlanma gözlenmektedir. Fakat bu partinin merkeze kaydığına ilişkin herhangi bir ipucu yoktur. Bu nedenle, MHP'nin gelişmesinin, AKP'nin merkez sağda konuşlanması açısından bir tehdit oluşturmadığı düşünülebilir.
10. Seçimin mutlak mağlubu CHP'dir. CHP, (muhalefet partisi olarak güçlenmek yerine) sadece mutlak sayı ve oran olarak küçük de olsa kayıplar yaşamakla kalmamış, geleneksel olarak kendisine oy veren Antalya, Gaziantep, Hatay gibi önemli illerde seçimi yitirerek de mağlup olmuştur.
11. CHP liderliğinin, bir takım mantık ve hesap oyunlarıyla bu yenilgiyi ört-bas etmeye çalışması, hatta bir zafer biçimde yorumlaması, bu partiye 'her şeye karşın' son seçimde bile oy veren seçmenleri düş kırıklığına uğratmış ve kızdırmıştır.
Düş kırıklığına uğratmıştır, çünkü CHP liderliğinin özeleştiriye uzak durduğunun ve partiye yeni bir ivme kazandıracak yetenekten yoksun olduğunun işaretini vermiştir.
Kızdırmıştır, çünkü CHP liderliği, başta partiye oy verenler olmak üzere, seçmenin aklını, mantığını ve gözlem gücünü hiçe saymış, herkesin gördüğü gerçekleri, kamuoyunun önünde açık seçik bir biçimde saptırmaya çalışmıştır.
12. Demokratik Güçbirliği adıyla aynı çatı altında seçimlere giren SHP ve DEHAP arasındaki işbirliğinin ise Türkiye çapında bir sinerji yaratmadığı, yani genel olarak her iki partiye de bir artı oy getirmediği, bu seçimlerin ortaya koyduğu sonuçlardan biridir.
Haftaya geleceğe ilişkin olasılıklarla devam edeceğim.
