Emre Kongar'ın Resmi* İnternet Sitesi


Kitaplar

Green Bullet Makaleler

Green Bullet Articles in English

Sürekli Yazılar


 

AYDINLANMA

 

EMRE KONGAR

 

JAPONYA, ALMANYA, VİETNAM, AFGANİSTAN, VE IRAK

 

Amerika'nın Irak'ta ne yapabileceğini anlamak için geçmişte müdahale ettiği ülkelerde neler yapmış olduğunu anımsamak gerekir.

Bu konuda Amerikalıların öne sürdüğü tez, Irak'ın demokratikleştirilmesinin sağlanacağıdır.

Bunun en güzel örnekleri olarak da, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya ve Japonya'nın yeni anayasalar ve yeni bir düzen çerçevesinde demokratikleştirilmelerini gösteriyorlar.

Amerika'nın Irak'ta başının derde gireceğini savunanlar ise Vietnam örneğini öne sürüyor.

Daha yakın örnekleri kullananlar ise Afganistan olayını anımsıyor.

Şimdi soğukkanlı bir biçimde bu örneklerle Irak'ı karşılaştırarak, Amerika'nın Irak'ta neler yapabileceğine bakalım:

Japonya ve Almanya'nın demokratikleştirilmesi örneklerinin, Irak olayında kullanılabileceği kanısında değilim.

Çünkü bu ülkeler, demokrasinin ön koşulu olan endüstrileşme aşamasına ulaşmış toplumlardı. Bir başka deyişle gerek Almanya, gerekse Japonya, faşist ve otoriter yapılarının ardında endüstrileşme yolunda ciddi adımlar atmış ülkelerdi: Hatta Almanya o denli endüstrileşmişti ki, Marx sosyalist topluma geçişin bu ülkede olacağını düşünmüştü.

Japonya ise feodal ilişkilerdeki sömürü düzenini ve düzeyini endüstrileşme sürecine taşıyarak, çok kısa zamanda büyük bir atılım gerçekleştirmişti.

Dolayısıyla her iki ülkede de, (Almanya'da bütünüyle, Japonya'da daha az) demokrasinin alt yapısı bir ölçüde oluşturulmuştu.

Oysa Irak için böyle bir durum söz konusu değil.

Tam tersine Irak, bütün petrol gelirine karşın, belki de bundan dolayı, endüstrileşme aşamasına ulaşamamış, hâlâ tarım döneminde ve hatta aşiret düzeyinde yaşayan bir toplum.

Bu nedenle dıştan yapılan bir müdahale ile, bu müdahale ne denli güçlü olursa olsun, demokratikleştirilmesi çok zor olacaktır.

Gelelim Vietnam'a.

Amerika'nın Irak'ta da Vietnam gibi bir bataklığa saplanacağını ya da saplandığını düşünenler de yanılıyorlar bence.

Çünkü Vietnam savaşı Soğuk Savaş döneminde İki Kutuplu bir Dünya'da başlamış ve bitmişti.

Böyle bir yapı içinde Amerika'nın karşısındaki kutbun temsilcileri olan Sovyetler Birliği ve Çin, Vietnam'ın yanındaydılar ve ayrıca ona, Amerika'dan çok daha da yakındılar.

Oysa Irak savaşı sırasında, Sovyetler Birliği çöktüğü ve Soğuk Savaş sona erdiği için, Amerika'nın dünyada rakibi pek kalmamıştır.

Ayrıca Irak'ın Arap yarımadasındaki durumu, komşu devletlerle olan ilişkileri ve bu devletlerin nitelikleri, Vietnam olayından çok farklıdır; Irak'ın ne arkasında büyük güçler ne de komşuları arasında kendisine destek verebilecek devletler vardır.

Yani Vietnam savaşı da Irak açısından hiçbir biçimde bir emsal olamaz.

Kalıyor Afganistan:

Irak'ın durumu, toplumsal ve siyasal yapısı gerçekten de Afganistan'a benzemekte.

Mezhep ayrılıkları ve aşiret farklılıkları, Afganistan'ı andırır.

Fakat Irak'ı Afganistan'dan ayıran üç önemli özellik göze çarpıyor:

Birinci olarak, Irak'ta ciddi bir petrol zenginliği var.

İkinci olarak, Irak'ta, Afganistan'da müdahale öncesi var olan örgütlü ve silahlı bir muhalefet yok.

Üçüncü olarak, Irak olayındaki İsrail faktörü, (yani bütün bölgeyi ve tüm dünyayı yıllardır etkileyen Arap-İsrail anlaşmazlığı) Afganistan için geçerli değildi.

Sonuç olarak, Amerika'nın Irak'taki başarı şansını ölçenler, Japonya, Almanya, ya da Vietnam örneklerinden çok Afganistan örneğini kullanabilirler ama, hiç kuşku yok ki Irak'taki zorluklar, Afganistan'daki güçlükleri kat be kat aşacaktır.

Ayrıca ilave güçlükler açısından, Amerika'nın tüm Orta Doğu'yu yeniden biçimlendirme niyeti taşıdığı ve gündemde bir de Irak'ın bölünmesi sorunu olduğu hiç unutulmamalıdır.


  Bu siteden yapılacak alıntılarda kaynak gösterilmesi ahlak kurallarına uygun olacaktır.

Emre Kongar ile iletişim icin e-posta, site yöneticisi ile iletişim için e-posta

Son güncelleme tarihi 25 Mart 2024

Valid HTML 4.01 Transitional