Emre Kongar'ın Resmi^* İnternet Sitesi

Makaleler

Articles in English

AYDINLANMA

EMRE KONGAR

IRAK SAVAŞININ DİYALEKTİĞİ - I

Sevgili okurlarım, toplumsal olayları ve tarihi en iyi irdelemenin yöntemi diyalektik düşüncedir.

Hiç ayrıntıya ve kuramsal derinliklere girmeden basit bir tanım yaparsak, diyalektik yöntem, etki ve tepkiler olarak, zıtların etkileşimi anlamına gelir.

Bir başka deyişle, her hangi bir toplumsal olayı ya da tarihsel bir süreci anlamak için, onun hangi etkilere karşı bir tepki olarak ortaya çıktığını ve ortaya çıktıktan sonra hangi tepkileri doğurduğunu ya da doğuracağını irdelemek gerekir.

Şimdi 20 Mart 2003 Perşembe günü sabah saat 4:33 dolayında Bağdat'ın bombalanmasıyla başlayan son Irak savaşının diyalektik bir açıdan irdelenmesini yapmaya çalışalım:

Bu savaşı doğuran, yakın etkiler, üç grupta toplanabilir:

1. Küresel terörizm: 11 Eylül 2001 yılında New York'a ve Washington'a Usame Bir Ladin'in adamları tarafından yapılan saldırı.
2. Irak'ın Orta Doğu'da bir tehdit oluşturması: Irak'ın gerek diktatörlük rejimi ile yönetilmesinden, gerek elinde insanlığı tehdit eden silahların bulunduğu kuşkusundan ve gerekse geçmişindeki saldırganlığından kaynaklanan, bölgesel bir tehdit oluşturduğuna ilişkin inanç.
3. Ekonomik bunalım sorunlarıyla karşı karşıya olan Amerikan ekonomisi çerçevesinde, 2004 yılında Başkanlık Seçimleri'ne girecek olan Başkan Bush'un elini, bir dış politika zaferiyle güçlendirmek istemesi.

Bu savaşı doğuran orta vadeli yani daha uzun dönemde ve daha belirleyici olan etkiler de üç grupta toplanabilir:

1. Orta Doğu'daki İsrail-Arap çatışması: Bu çatışmanın küresel terörizme kaynaklık ettiğine ilişkin inanç ve bu nedenle bölgenin yeniden düzenlenmesi ve bu çatışmanın sona erdirilmesi yönünde bir amaç.
2. Dünya petrol üretiminin denetimi: Dünya'daki tüm üretimin üçte birini sağlayan Amerika'nın, bu üretim için duyduğu enerji gereksinmeleri çerçevesinde petrole karşı duyulan toplumsal ve ekonomik ihtiyaç ve bu ve bu ihtiyacın yarattığı sorunlar.
3. Amerika'nın Soğuk Savaş sonrası stratejisi: Sovyetler dağıldıktan sonra Dünya'da tek süper güç olarak kalan Amerika'nın bu gücünü korumak, kullanmak ve geliştirmek için yeni bir stratejiye yönelmesi.

Bütün bu yakın ve orta vadeli nedenlerin arkasında yatan esas belirleyici etki, yani asıl temel öge, çok daha başka ve çok daha derin bir nitelik taşıyor:

Amerika Birleşik Devletleri, Tarım ve Endüstri Devrimlerinden sonra ortaya çıkan insanlığın üçüncü büyük devrimine, İletişim-Bilişim Devrimine hazırlık yapıyor; bu devrimin biçimlendireceği yeni dünyada da Süper Güç olma niteliğini yani egemenliğini sürdürmenin önlemlerini almaya çalışıyor.

Tarım devrimi, göçebeliği sonlandırdı, yerleşik düzeni, tek tanrılı dinleri getirdi, köle köylüleri, toprak ağalarıyla (asillerle), din adamlarının ortak egemenliğini, ve din-tarım imparatorluklarını yarattı.

Mısır, Roma, Bizans, Osmanlı, bu dönemin süper güçleri idi.

Endüstri devrimi, köle köylüyü özgürleştirdi, toprak ağalarının ve din adamlarının egemenliğini kırdı, sermaye ve işçi sınıflarını yarattı, din-tarım imparatorluklarını yıktı, milliyetçilik ideolojisini ve ulus devletleri yarattı.

Dönemin süper gücü İngiltere İmparatorluğu idi.

Önce Fransa ve Almanya, daha sonra Hitler-Mussolini Faşizmi ve en sonra da Lenin-Stalin Komünizmi tarafından karşı çıkılan İngiltere'nin gücü, dönemin sonuna doğru yetersiz kaldı ve yerini Amerika'ya bıraktı.

İşte Küreselleşme sürecinde tek süper güç olarak ortaya çıkmış olan A.B.D., dünyanın yepyeni bir dönem, yepyeni bir teknolojik devrim ve yepyeni bir dönüşüm içinde olduğunu görüyor; yeni oluşacak dünyada, İngiltere'nin düştüğü duruma düşmemek amacıyla, dünya üzerindeki egemenliğini yaygınlaştırarak güçlendirmek ve olası rakiplerini şimdiden saf dışı bırakmak için bu "yeni oluşumu" biçimlendirmeye çalışıyor.

Bu gün, bir tepki olarak Irak savaşını doğuran etkileri irdelemeye çalıştım.

Haftaya, bir etki olarak Irak savaşının, hangi tepkilere yol açma olasılığı olduğunu irdelemeye çalışacağım.