Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
3 KASIM 2002 SEÇİM SONUÇLARI-IV
BUHARLAŞAN
MUHALEFET
2002 seçimlerinde orta solda ne oldu?
1999 seçimlerinde yüzde 22 oy alarak birinci parti olan ve orta solu temsil eden Demokratik Sol Parti, Bülent Ecevit'in hastalığı dolayısıyla yüzde 1'e düştü.
Zaten DSP, bir "parti" olmaktan çok, Rahşan ve Bülent Ecevit'in kişisel örgütü niteliğini taşıdığı için, liderin hastalığına bağlı olan bu çöküş şaşırtıcı değildi.
Peki orta soldaki DSP'nin bu çöküşü orta solun ikinci iddialı partisi CHP'yi niçin iktidara taşımadı?
Daha doğrusu zaten kendi oy potansiyeli yüzde 10 dolayında olan ve 1999'da yüzde 8,7 oy alarak baraja takılan CHP, DSP'nin sıfırlanması sonunda, başka orta sol rakibi de olmadğı halde (İsmail Cem'in "herhalde ortanın solundayız" dediği Yeni Türkiye de ancak yüzde 1 oy almıştı ve Karayalçın'ın SHP'si seçimlere katılamamıştı) niçin yüzde 19'da kaldı?
Türkiye'de sol için en kötü dönemde, askeri baskı altında gerçekleştirilmiş olan 1983 seçimlerinde bile yüzde 30,5 oy alan sol, genelde on puanlık, kendi içinde ise yüzde 33'lük bir oy kaybına niçin uğramıştı?
Üstelik 2002 seçimleri, AKP ile CHP arasında geçeceği belirlenmiş ikili bir yarışa döndürülmüştü.
Yani, CHP sadece orta solun temsilcisi olarak değil, şeriat tehlikesinden korkan, laik ve demokratik rejimi korumaya niyetli tüm seçmenlerin adresi olarak da gösterilmişti; bu anlamda, Türkiye'de genel olarak orta solun sınırı sayılan yüzde 30'ları bile rahatça aşması beklenirdi.
Örneğin 1977 seçimlerinde teröre karşı bir umut olan Ecevit'in CHP'si orta solun sınırlarını yüzde 40'lara taşımıştı.
CHP'nin, tarihinde yakaladığı bu en şanslı seçimde, "hem solun hem de laik ve demokratik düzenin tek temsilcisi sıfatıyla" uğradığı bu hezimetin nedeni, seçmenin artık Baykal liderliğindeki CHP'ye tümüyle güvenini yitirmiş olmasıdır.
Aslında bu sonuç Baykal ve çevresindeki çok küçük bir grup hariç, herkes tarafından görülen bir gerçeği yansıtıyordu:
Genel olarak seçmen, özel olarak da sol seçmen Baykal'a karşı olan güvenini yitirmişti.
Bu tavrını da 1999 seçimlerinde "Cumhuriyeti kuran partiyi baraja takarak" göstermişti.
Ama siyasal ihtiras, ne biçim bir şeyse, insanların beyinlerini uyuşturuyor, gerçekleri algılamasını engelliyor demek.
"Değiştim" diyerek, zorla istifa ettirildiği genel başkanlık makamına yeniden dönen Baykal, gerçekten de değişmişti:
Daha iyiye doğru değil, daha kötüye doğru.
"Hizipçilikten", "tam bir kişisel diktatörlüğe doğru" gitmişti.
Ecevit modelini uyguluyordu ama Ecevit'ten bir farkı vardı:
Halk Baykal'ın liderliğine güvenmiyordu.
Seçim öncesi, "Baykal'a rağmen CHP", pek çok kişinin CHP'ye oy verebilmek için kendilerini ve etraflarını kandırmak amacıyla kullandıkları bir slogan haline gelmişti.
Tam seçimlere gidilirken, Kemal Derviş, kader ve politika arkadaşlığını paylaştığı Yeni Türkiye'ye değil, kendisini bir yılı aşkın süredir acımasızca eleştiren CHP'ye katıldı.
Bir yılı aşkın süredir, Derviş'in bütün politikalarına temelden karşı çıkan ve onu acımasızca eleştiren CHP'nin, daha doğrusu CHP'nin lideri Baykal'ın, bu politikaları uygulayan kişiyi bağrına basması, "Baykal'a güvenilmez" yargısını pekiştirdi.
Seçim kampanyası sırasında, Derviş'i sağ tarafında taşıyan Baykal, bu yetmiyormuş gibi, "Cumhuriyet'in kurucusu, laikliğin koruyucusu CHP'nin lideri olarak" sol tarafına da bir din bilginini, Prof. Yaşar Nuri Öztürk'ü aldı.
Böylece, AKP'nin "IMF politikaları artı din" kampanyasının kötü bir taklidi olmaktan öteye gidemedi ve bu "fırsatçı" görünümü ile seçmenin zaten sarsılmış olan güvenini tümüyle yitirdi.
Sonuç olarak CHP, 2002 seçimlerinde orta sola ilişkin hiç bir mesaj veremedi.
Baykal, toplumdaki güvenilmez imajını pekiştiren taktiklerle CHP'yi IMF ve din çizgisine oturtarak iyice kimliksizleştirdi.
Bunun sonunda, 2002 seçimlerinin orta sol muhalefet temsilcisi de, orta sağ partilerle birlikte buharlaştı.
