Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
TERÖRİSTİN PSİKOLOJİSİ
Hangi duygu ve düşünceler, nasıl bir kişilik yapısı bir insanı terörist yapar ve "intihar eylemine" yollar?
Bu sorunun yanıtı doğru dürüst verilmeden, terörizmle başa çıkmak olanağı yoktur.
İnsan beyni ve yüreği hakkındaki gerçekler her zaman şaşırtıcı ve korkutucudur.
İnsanın bu korkutucu yanını keşfetmek için, isterseniz önce içinize dönün ve kendinize "Ben neler uğruna canımı verebilirim" diye sorun.
Biliyorum, bir kısmınız, "Hiç bir şey uğruna canımı feda etmem" diyecek.
Bazılarınız "Evlatlarım, ailem" diyebilir.
Bir kısmınız, "Vatan, millet, bağımsızlık" gibi kavramları aklına getirecek.
Bir bölüm insan "Din, iman, Allah, cennet" gibi kavramlar uğruna canını vermeye hazırdır.
Tahmin edersiniz ki, intihar eyleminde bulunan teröristler, "Hiç bir şey uğruna canımı feda etmem" diyenler arasından çıkmaz.
Kimler arasından çıkar? "Başkaları uğruna, veya bir ideal adına, düşmanla savaşırken, kendi canını feda etmeye hazır olan" kişiler arasından çıkar.
İntihar eylemine gidecek olan bireyin oluşturulmasındaki birinci adım onu, bireysel kişiliğinin anlamsızlığına ve değersizliğine, buna karşılık içinde bulunduğu küçük grubun ve bu grubun amacının büyüklüğüne, yüceliğine, ölümsüzlüğüne inandırmaktır.
Tabii bir kişi içinde yaşadığı büyük toplumun nimetlerinden ne denli yararlanamıyorsa, o toplumdan ne denli soyutlanmışsa, maddi ve manevi açıdan ne kadar yalnızsa ve sevgiden ne denli yoksunsa, kişiliğinin anlamsızlığıyla, değersizliğine ve üyesi olduğu küçük grubun büyüklüğüne ve yüceliğine de o denli çabuk ve kuvvetle inandırılabilir.
İkinci adım, "bir düşman üretmektir".
Bu düşman öyle bir varlıktır ki bütün kötülüklerin kaynağıdır bu nedenle de ortadan kaldırılmasıyla tüm kötülükler sona erecektir.
Üçüncü adım, bireye, bu değersiz kişiliğinin "düşmana karşı yaptığı eylemle sonsuza kadar yaşayacak biçimde tarihe geçerek değer kazanacağına ve/veya ruhunun ebediyete kadar cennette mutlu yaşayacağına" ilişkin inancın aşılanmasından geçer.
Şimdi işin pratiğine bakalım:
Bütün sert ideolojiler, ırkçı milliyetçilikler, her türlü dinsel ve mezhepsel inançların fanatik yorumları, kurtarıcılık iddiasındaki tüm siyasal eylem ideolojileri, "bireyi önemsiz sayan, bireysel varlığın, (kendi tanımladıkları biçimdeki) 'insanlığın kurtuluşu' adına, 'düşmanla' mücadelede feda edilmesi gereken anlamsız bir ayrıntı olduğunu vurgulayan" inanç sistemleridir.
Tabii başta kendi canını feda etmeye hazır "inançlı bir fanatikten", çevresindeki başka insanların hayatlarına saygı duymasını beklemenin hiç bir anlamı yoktur.
Çünkü kendi grubu dışındaki bütün insanlar, onun için zaten "hain" ve "düşmandırlar".
İçinde yaşanan büyük toplumun ona "canavar", "vicdansız", "vahşi" demesi hiç bir şeyi değiştirmez, çünkü o "kendi küçük grubu içinde" bir kahramandır ve kendisini suçlayanlar zaten hain ve düşmandır.
Biz Toplumsal Bilimlerde, bireylerin tutum ve davranışlarını biçimlendiren bu küçük gruplara, "referans grubu" deriz:
Bireyin iradesinden çok daha güçlü bir iradedir "referans grubunun iradesi".
Dolayısıyla, teröristin "referans grubu", teröristin kendisinden çok daha önemlidir.
Teröristi tanımak istiyorsanız, onun referans grubuna bakmanız, teröristle savaşmak istiyorsanız, onun referans grubuyla mücadele etmeniz gerekir.
