Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
TOPLUMBİLİM AÇISINDAN TÖRE, ŞERİAT VE EVRENSEL HUKUK
Töre, göçebelik döneminin değerler sistemini simgeler.
İnsanlar aşiret halinde yaşarlarken, töreye bağlıdırlar.
Aşiretin esenliği, liderin ve halkın töreyi sürdürmesi ile sağlanır.
Töresiz bir aşiret, bir boy, tarihin karanlıklarında kaybolup gitmeye mahkumdur.
Bu açıdan "töreye bağlılık", göçebelik dönemini yaşayan insanlar için bir "ölüm-kalım" sorunudur.
Daha sonra yerleşik kültür dönemi gelir.
Yerleşik kültürün temelinde Tarım Devrimi yatar.
Toprağa yerleşerek onu ekip biçmeye başlayan insanoğlu, böylece kentler kurar, feodal imparatorluklar yapısına terfi eder.
Tarım Devrimi, toprak ağalığını ve tek tanrılı dinlerin egemenliğini de getirir..
Bu dönemde insanları birada tutan inanç sistemi, değerler ve kurallar artık tek tanrılı dinlerin esasları yani şeriattır.
Şeriat, toprağa ve tek tanrılı dinlere dayalı feodal imparatorlukların değerler sistemini, kurallarını yansıtır.
Feodal imparatorluklar döneminde, yani tek tanrılı dinlerin ve toprak ağalarının egemen olduğu dönemde, bir önceki göçebe aşiret döneminin değerler sistemi, yani töresi, şeriat ile çatışmadığı ve çelişmediği alanlarda egemenliğini sürdürür.
Aslında tek tanrılı dinlerin "şeriat" dönemi de feodal nitelikli olduğu yani "ağalığa" dayalı olduğu için, "aşiret döneminden" gelen ve "aşiret reisine bağlılık" üzerine kurulu töre, cemaat yaşamının pek çok alanında, tek tanrılı dinlerin şeriatı ile çatışmaz, çelişmez, tam tersine ona destek verir.
Toprak kölesi olan köylü, ağasına, hem aşiret dönemi töresi, hem de tek tanrılı dinlerin getirdiği şeriat çerçevesinde itaat eder. Böyleece töre pek çok alanda şeriat ile uyum içinde yaşar.
Kimi zaman, töre ile şeriat çatışır ve böylece, pek çok kabile ya da aşiret, veya boy, ana dinin içinde yeni mezheplerin, yeni tarikatların kaynağı olur.
Aslında dikkat edilirse, töre ile şeriat çatışması gibi görünen olayların tümü, şeriat adına hüküm süren yönetici ile bir aşiretin, ya da kabilenin veya bir boyun yöneticisinin çıkarlarının çatışması, yani siyasal çelişkidir.
Derken, insanoğlu Endüstri Devrimi'ni gerçekleştirir.
Yönetici sınıf olan toprak ağaları ile din adamlarının ve onların kölesi durumundaki toprağa bağımlı köle köylülerin yerini, toprak ağalarının kalıntıları olan asillerin ve din adamlarının yanında yönetime el koyan sermaye sınıfı ve özgür vatandaşlığa doğru hızla yürüyen kentli işçiler ve öteki kentliler alır.
Bu sırada artık ulusçuluk akımları da gelişir ve insanları birarada tutan değerler sistemi, töre ve şeriat yanında "milliyetçilik" olarak da ortaya çıkar.
Endüstri Devrimi, milliyetçilik aşamasında kalmaz.
Yaygınlaşan özgürlükçülük akımları, "insan hakları" devrimini ve "demokrasiyi" getirir.
Bu aşamada, "sanayi toplumlarının" değerler sistemi "hukuk" ile belirlenir: Kaynağını hem töreden, hem şeriattan, hem de milliyetçilikten alan, ama esas felsefesi "devlete vatandaşlık bağı ile bağlı olan her bireyi eşit sayan hukuk".
Töre, aynı aşiretten olanları, öteki insanlardan üstün tutar.
Şeriat, aynı dine ya da mezhebe bağlı olanları diğer insanlardan üstün görür.
Milliyetçilik ise iki ayrı çizgide gelişir:
Birinci çizgide ırkçılık, aynı ırktan olanları diğer insanlardan üstün tutar.
İkinci çizgi olan demokrasi, herkesi din, dil, ırk, mezhep farkı gözetmeksizin eşit kabul eder.
İşte "evrensel hukuk" "demkoratik aşamanın" değerler sistemini simgeler.
Her ülkenin "demokratik hukuk" kuralları içinde töre, şeriat ve milliyetçilik izleri bulunsa da, "çağdaş-evrensel hukukun" temel felsefesi her vatandaşı eşit saymaktır.
"Vatandaşlık hukukunu", milliyetçilik adına yorumlamak, veya onu şeriat hukuku ile değiştirmeyi istemek, ya da töreyi onun yerine koymaya çalışmak, Türkiye'yi çağın gerisine götürmek istemekle eş anlamlıdır.
İlgililerin bilgisine...
