Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
BLAIR DEVRİMİ VE BAYKAL
Ben sadece bir vatandaş olarak değil, aynı zamanda bir toplumsal bilim öğrencisi olarak da, Türkiye'nin geleceğini "demokrasi" ve "sol" kavramlarının biçimlendireceğine inanıyorum.
Bu inancımın temellerini, gerek daha önceleri bu sütunda, gerekse son çıkan kitabım "Demokrasi ve Laiklik" adlı çalışmamda uzun uzun anlattım. Onun için bu konu üzerinde yeniden durmayacağım.
Bugün yazmak istediğim konu, İngiltere'deki "sosyal demokrasi"nin zaferi.
Yazımın başlığı "Blair Devrimi", aslında bir kitap ismi.
Peter Mandelson ve Roger Liddle adlı iki politikacı tarafından kaleme alınmış. Yazarların ikisi de İşçi Parti'sinin deneyimli yöneticileri ve Blair'in önde gelen yardımcıları.
Kitap, BBC'nin ünlü Türkçe bölümünün yıllarca müdürlüğünü yapmış olan değerli yazar ve düşünür Yurdakul Fincancıoğlu tarafından Türkçeye çevrilmiş.
İngiltere'deki "sosyal demokrat" çizginin bugününü anlamak için, mutlaka okunması gereken yapıtlar arasında.
* * *
Blair'in zaferinin üç ögesi var:
Birinci öge, rakiplerinin durumu.
İkinci öge, parti içi düzenlemeler ve sosyal psikolojik ögeler.
Üçüncü öge, seçmene verdiği genel mesajlar, yani ekonomik ve sosyolojik program.
Türkiye'de Blair'den alınacak dersler ancak ilk iki konuda olabilir.
Çünkü üçüncü ögenin, yani İşçi Partisi'nin İngiltere için sunduğu sosyal ve ekonomik programın Türkiye'de de anlam taşıyabilmesi için, Türk ve İngiliz toplumlarının birbirine benzemesi gerekmektedir.
Oysa İngiltere ile Türkiye arasındaki benzerlikler, (Selahattin Duman'ın üslubu ile) bendeniz ile Türkan Şoray arasındaki benzerlikler ölçüsündedir.
Nitekim, yukarda belirttiğim kitabın çevirmeni Fincancıoğlu da yazdığı sunuş yazısında bu noktayı vurgulamadan geçememiş.
Şöyle diyor Fincancıoğlu:
"Onyedi yıllık Yeni Sağ iktidarın hataları nedeniyle, varlıklı uluslar liginde 13. sıradan 18. sıraya gerilediyse de İngiltere'nin sınıfsal ve ekonomik yapısı, yine de ileri bir kapitalist ülkenin sınıfsal ve ekonomik yapısıdır. İngiltere Solunun -ideolojik bakımdan ters görünse de- Sağa daha yakın çözümler gereksinmesinin nedeni de budur."
"Bu çerçevede bu kitap, Türk sosyal demokrasisinin İngiliz Solundan esinlenmesine katkıda bulunmak gibi bir amaçla çevrilmiş değildir; tam tersine, İngiliz Soluna ya da daha genel bir çerçevede batı Avrupa Soluna -örneğin Aralık 1995 genel seçimlerinden önce CHP liderliğinin yaptığı gibi- öykünme eğiliminde olanlara, bunun hem anlamsız, hem de olanaksız olduğunu gösterme düşüncesiyle çevrilmiştir; bazılarının sandığı gibi, ülkelerin özgün koşullarını yadsıyan, evrensel bir Solun varolmadığını ortaya koymak amacıyla Türkçeleştirilmiştir."
* * *
Şimdi kısaca, karşılaştırmalı olarak birinci ögeye, yani "rakiplerin durumu"na bakalım:
İngiltere'de rakip tektir ve yorgundur. "Muhafazakâ r Parti" 18 yıldır tek başına iktidardadır. Bu süre herhangi bir iktidar için "çok uzun bir süre"dir.
Oysa, Türkiye'de CHP'nin rakibi ne tektir, ne de herhangi bir rakip 18 yıldır iktidardadır.
Bu nedenle, şu son sıralarda, Baykal'ın benimsemiş göründüğü, "Aman bir sivrilik yapmadan bekleyelim, nasıl olsa, iktidar alternatifi biziz. Önemli bir hata yapmaz isek, sessizce beklemenin sonunda iktidar armudu, bizim ağzımıza düşer" stratejisinin doğruluğunu kanıtlayan hiçbir gösterge yoktur.
Tam tersine, Türkiye'de Sosyal Demokrat partiler kendi aralarında bile bölündükleri ve parti içi hizip savaşları seçmenin sosyal demokratlara olan güveninin kaybolmasına yol açtığı için, "suskun kalmak" bir anlamda, "yokoluşun yazgısına boyun eğmek" demektir.
Sosyal Demokrat liderler için zaman, "susarak beklemek" değil, "konuşarak güven sağlamak" zamanıdır.
