Kitaplar
Kitapların
ListesiSürekli Yazılar
Kitap Söyleşileri
MEDYA NOTU
EMRE KONGAR
HUKUK DİLİ DE BOZULDU: "ÖLÜNCEYE DEK MÜEBBET HAPİS"
Şimdiye kadar Türk Dili'nin en güzel metin örnekleri arasında bazı mahkeme kararlarını görmek olanaklıydı.
Kimi zaman tek yargıçlı mahkemelerdeki yargıcın dil bilincini yansıtan kararlar, kimi zaman da toplu karar veren ağır ceza mahkemeleri veya Yargıtay, ya da Danıştay gibi organların kararları, temiz, duru Türkçe'nin eşsiz örnekleri arasında gösterilirdi.
Bundan sonra aynı örneklere ne derece rastlayabiliriz bilmem.
Çünkü artık yasaların da dili bozuldu.
Yeni Türk Ceza Yasası'nda "onur" ve "şeref" gibi aynı anlama gelen sözcüklerin "onur ve şeref" olarak art arda sıralanması bir yana, bozuk ve karmaşık, son derece güç anlaşılan cümleler, yeni çıkarılan yasaların temel özelliği oldu.
Dil zihnin bir türevi, zihin de dilin bir yansıması olduğu için, nasıl kargaşa içinde bir zihin kötü bir dile yol açıyorsa, kötü bir dil de zihin bulanıklığına neden oluyor.
Tabii buna bir de hukukun temel kavramlarını zedeleyen af yasaları, kanun koyucunun kendi adamlarını yasal kovuşturmadan kurtarmak için metinlere zorla sokuşturduğu ve yasaların genel mantığını bozan özel hükümler eklenince ortalık iyice karışıyor.
Hukuk mantığının ve dilinin bozulmasındaki son örnek geçen hafta tüm gazetelerin dille ilgili köşelerinde ve okur mektuplarında vurgulandı:
Eleştirilen ifade, "Ölünceye kadar müebbet hapis" cümlesiydi.
Bilindiği gibi "müebbet" sözcüğü Arapça kökenlidir, sonu olmayan gelecek zaman anlamına gelen "ebed" sözcüğünden türemiştir; kısaca "sonsuz" demektir.
Tabii bu sözcük, "müebbet hapis" gibi insan ömrüyle sınırlı bir kavramla birlikte kullanıldığında, "bir insanın ömrünün sonuna kadar" anlamını taşır.
Bu nedenle de "ömür boyu müebbet hapis" cümlesi, "onur ve şeref" gibi, ya da "Bab-ı Ali yüksek kapısı" gibi, aynı anlama gelen ifadelerin art arda kullanılmasından dolayı yanlış.
Tartışma, gazetelerin Metin Kaplan için söz konusu olan "Ömür boyu müebbet hapis" cezasını sayfalarına taşımasından kaynaklanıyor; pek çok okur ve gazete yazarı bu ifadenin yanlış olduğunu belirtiyor.
Ama işin aslı başka.
Bu ifade hukuk uygulamasındaki çok daha başka bir tersliği yansıtıyor:
Çünkü yasalardaki "şartlı salıverilme" hükmü, "ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına" çarptırılan bir mahkumun normal suçlarda 30 yıl sonra, terör eylemlerinde ise 36 yıl sonra tahliyesini öngörüyor.
Bu nedenle mahkeme, mahkumun "şartlı salıverilme" olanağından yararlanmasını önlemek için "Ölünceye kadar sürmek şartıyla müebbet hapis cezası" diye hüküm veriyor.
Sanki biz kendi başımıza dilimizi yeterince yozlaştıramıyormuşuz gibi bir de kanun koyucu, tüm günlük dil mantığımızı etkileyecek olan hukuk dilini bozmaya başladı.
Mahkemeler de, bu bozuk dil mantığını zorunlu olarak kararlarına yansıtınca, yukarda değindiğim türde sıkıntılar ortaya çıkmaya başladı.
